АБУ УБАЙДА ИБН ЖАРРОҲ РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲУНИНГ ФАЗИЙЛАТЛАРИ (2-кисм) - 15 Марта 2009 - Мақолалар

Чоршанба, 18.12.2024, 11:44:55

Вы вошли как Mehmon | Группа "Mehmon"Приветствую Вас Mehmon | RSS

	Сайт менюси
	Кинофильмлар Мp3 бўлими Mақолалар Расмлар Боши Форум Онлайн игры Биз билан алока

Бўлимлар

Сахобалар (РА) [2]

Янгиликлар [20]

Маколалар [19]

Ислом [10]

	Yusuf (A.S)

	Онлайн таржимон

	Tavsiya qiling

	Oy to'lishi
	CURRENT MOON moon phase

	Bog'lanishlar
	Поделиться социальных сетей

	Mitti chat
	Для добавления необходима авторизация

	SMS jo'nating

Yangilik va makola

[26.07.2012]	[Ислом]
Каъба ернинг маркази (0)

[01.06.2012]	[Ислом]
Фатх сураси (The Victory) - سورة الفتح (0)

[04.03.2012]	[Маколалар]
Такими будут наши халифы: Умар ибн Абдуль Азиз (0)

[02.01.2012]	[Маколалар]
Узбекистан: практический обзор и фотографии (0)

[06.10.2011]	[Маколалар]
20—30-йилларда жадид адабиёти (0)

	Site map

	So'rovnoma
	Сайтга фикрингиз Гап йук Яхши Ёмонмас Ёмон Жуда ёмон Результаты \| Архив опросов Всего ответов: 755

	Baham ko'ring
	Поделиться социальных сетей

	Статистика
	Хаммаси булиб сайтда: 23 Мехмонлар: 23 Фойдаланувчилар: 0

	Siz haqingizda
	Hush Kelibsiz Mehmon 18.119.106.238

Главная » » АБУ УБАЙДА ИБН ЖАРРОҲ РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲУНИНГ ФАЗИЙЛАТЛАРИ (2-кисм)

7:58:48

АБУ УБАЙДА ИБН ЖАРРОҲ РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲУНИНГ ФАЗИЙЛАТЛАРИ (2-кисм)

АБУ УБАЙДА ИБН ЖАРРОҲ РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲУ (2-кисм)

ҲАЗРАТИ УМАР ДАВРЛАРИДА Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуга ўн учинчи ҳижрий сана Жумадул охира ойидан саккиз кун қолганда, сешанба куни байъат қилинди. У кишининг халифа сифатида қилган биринчи ишлари Шомда Ислом лашкарларига Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу вафотлари ҳақидаги хабар ила Холид ибн Валид розияллоҳу анҳунинг лашкарбошиликдан бўшатилиб, ўрнига Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуни бош лашкарбоши этиб таъйин қилинганлиги ҳақида хабар юбориш бўлди. Хабарда ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуга қуйидагиларни ёзган эдилар: «Боқий қолувчи ва Ундан ўзга фоний бўлувчи, бизни залолатдан ҳидоят қилган ва зулматлардан нурга чиқарган Аллоҳга тақво қилишингни тавсия қиламан. Батаҳқиқ, сени Холид ибн Валиднинг аскарига омил қилдим. Уларнинг ишини ҳақ ила бошқар. Ўлжани умид қилиб мусулмонларни ҳалокатга йўлиқтирма. Уларни ўзинг яхши билмаган, кириш чиқишидан хабаринг йўқ ерга туширма. Сарийяларни фақат кўпчилик билан юбор. Мусулмонларни ҳалокатга тушириб қўйишдан соқлан. Батаҳқиқ, Аллоҳ мени сен билан, сени мен билан синайдиган бўлди. Кўзингни дунёдан юм, кўнглингни унда четда қил. Зинҳор дунё сендан олдингиларни ҳалок қилганидек сени ҳам ҳалок қилмасин. Сен уларнинг қулаган жойларини кўргансан». Бу хабар етиб борганда мусулмон фотиҳлар Холид ибн Валид розияллоҳу анҳунинг қўмондонликлари остида Ярмукда Румликлар билан катта жангга кириш арафасида турган эдилар. Шунинг учун Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу ҳам хабарни жангдан кейин одамларга айтишга қарор қилдилар. Фақат жанг мусулмонларнинг зафари билан тамом бўлгандан кейнгина хабарни уларга айтдилар. Музаффар лашкарбоши Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуга: «Аллоҳ раҳингни есин, эй Абу Убайда! Хабар келиши билан айтсанг бўлмасмиди!?» деди. «Мен сенинг жангнингни шаштини қайтаришни истамадим. Биз дунёнинг султонини хоҳламаймиз. Биз дунё учун амал ҳам қилмаймиз. Ҳаммамиз Аллоҳнинг йўлидаги биродарлармиз», деди камтарлик билан Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу. Камтарликни қаранг! Мутавозеъликни қаранг! Синиқликни қаранг! Бу гапларни қўлидан иш келмай уйида ўтириб қолган одма айтаётгани йўқ! Бу гапни кеча дунёнинг энг кучли аскарини Рум империясининг бор будур лашкарларини дунё тарихидаги энг катта жанглардан бирида чилпарчин қилган музаффар Ислом лашкарининг бош қўмондонлигига таъйин қилинган бош қўмондон айтмоқда! Ана шундоқ қилиб Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу Ислом тарихида биринчи бўлиб амирул умаро-амирларнинг амири бўлдилар. Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу ўзларининг яқин дўстлари Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу билан бирга янги халифа Умар бин Хаттоб розияллоҳу анҳуга қуйидаги мактубни юбордилар: «Абу Убайда ибн Жарроҳ ва Муоз ибн Жабалдан Умар ибн Хаттобга. Ассалому алайка. Аммо баъду: «Биз сени ўз ишинг ўзингга муҳим одам деб биламиз. Энди сен ушбу умматнинг; қизилию қорасининг ишига волий бўлдинг. Энди ҳузурингда шарафлию пасткаш ҳам, дўсту душман ҳам ўтиради. Уларнинг ҳар бирининг адолатдан ўз ҳиссаси бор. Эй Умар ана шунда қандоқ бўлишингга назар сол! Биз сени юзлар хор бўладиган, қалблар қуриб қақшайдиган ҳужжатлар Ўз жабарути ила уларни қаҳр қилган Подшоҳнинг ҳужжати олдида кесиладиган кундан огоҳлантирамиз. Бутун халойиқ Унга бўйинсунурлар, Унинг раҳматини умид қилурлар ва иқобидан қўрқурлар. Биз ушбу умматнинг иши унинг охири замонига борганда сиртдан дўсту ичдан душман бўлишларига қайтиши ҳақида гаплашар эдик. Биз ўзимизнинг сенга ёзган ушбу мактубимиз бизнинг қалбимиздаги манзилдан бошқа манзилга тушиишдан Аллоҳнинг паноҳини сўраймиз. Биз буни сенга насиҳат учун ёздик, холос. Вассалому алайка!». Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу киши катта мансабга эга бўлганларидан кейин ҳам заррача ўзгармадилар. Ўз қўл остиларида ўша вақтдаги дунёнинг энг кучли аскари турганига қарамай оддий аскардек юравердилар. Шомдаги одамлар Исломдан олдин асъасаю дабдабага ўрганиб қолган эдилар. Мусулмонларнинг амирул умаросининг ҳоли бир пасда ҳамма ёққа гап бўлиб тарқалиб кетди. Бу гапдан хабардор бўлган Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу ўз шахсилари ҳақида турли афсоналар тўқиган одамларга хутба қилиб: «Эй одамлар! Мен қурайшлик бир мусулмонман, холос. Сизлардан қизилингизми, қорангизми, бирортангиз мендан тақвода мендан афзал бўлсангиз ўшанинг ихтиёрида бўлишга тайёрман», дедилар. Абу Нуъайм раҳматуллоҳи алайҳи Нимрон ибн Мухмардан қилган ривоятда тубандагилар айтилади: «Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу аскар ичида юриб: «Огоҳ бўлинглар! Кўпгина кийимини оқ қилувчилар динини қора қилувчилардир. Огоҳ бўлинглар! Кўпгина ўз нафсини икром қиламан деганлар уни хор қилурлар. Эски ёмонликларни янги яхшиликлар билан кетказинглар. Агар бирортангиз ўзи билан осмон орасича ёмонлик қилсаю кейин яхшилик қилса, ўша яхшилига ёмонлигининг устига чиқиб уни енгади», дер эди». Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу амирул умаро бўлиб бир неча йиллар ишлаганларидан кейин ҳам бу ҳолат ўзгармади. У киши розияллоҳу анҳунинг зоҳидлилкарига ҳатто дунё билан иши йўқлик билан шуҳрат қозонган ҳазрати Умар ҳам қоил қолдилар. Имом Аҳмад, Абдуллоҳ ибн Муборак, Абу Нуъайм ва Урва розияллоҳу анҳудан бошқалар келтирган ривоятлардан бу ҳақда қуйидаги ҳолни англар оламиз: «Умар Шомга келган уни одамлар ва ерлик катталар кутиб олдилар. Шунда Умар: «Оғайним қани?» деди. «Ким у»» дейишди. «Абу Убайда», деди. «Ҳозир келади», дейишди. У каноп жуганли туяни миниб келди. Умар Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу келганда қучоқлашиб сўрашди. Кейин унинг уйига кирди. У унинг уйида қилич, қалқон, эгар жабдуқдан бошқани кўрмади ва: «Бошқа шерикларингга ўхшаб сен ҳам у бу қилмадингми?» деди. «Эй мўминларнинг амири, ётиб-тургани шу ҳам етади», деди Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу». Шунда Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу: «Сендан бошқамизни, ҳаммамизни дунё ўзгартиб юборди, эй Абу Убайда», дедилар. Мана шунинг учун ҳам Умар розияллоҳу анҳу Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуни жуда ҳам яхши кўрар ва ҳурмат қилар эдилар. У киши розияллоҳу анҳу ҳамма амирлари, омиллари ва волийлари Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуга ўхшаш бўлишини орзу қилар эдилар. Имом Бухорий «Тарихи сағир»да Зайд ибн Аслам розияллоҳу анҳудан у киши Убай розияллоҳу анҳу қилган ривоятда қуйидагилар айтилади: «Умар ибн Хаттоб ўз соҳибларига: «Орзу қилинглар!» деди. «Мен бир уй тўла дирҳамларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида инфоқ қилишни орзу қилурман», деди бири. «Орзу қилинглар!» деди у яна. «Мен мана шу уй тўла олтинларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида инфоқ қилишни орзу қилурман», деди бошқаси. «Орзу қилинглар!» деди у яна. «Мен манашу уй тўла жавҳарларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида инфоқ қилишни орзу қилурман», деди яна бири. «Орзу қилинглар!» деди у яна. «Бундан бошқа орзумиз йўқ», дейишди улар. Шунда Умар: «Аммо мен манашу уй тўла Абу Убайда ибн Жарроҳ, Муоз ибн Жабал ва Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳумлар каби одамлар бўлишини ва уларни Аллоҳнинг тоати учун омил қилишни орзу қилар эдим», деди. Сўнгра у Ҳузайфага мол юборди ва: «Назар солинглар нима қилар экан», деди. У молни тақсимлаб юборди. Сўнгра у Муозз ибн Жабалга мол юборди ва: «Назар солинглар нима қилар экан», деди. У молни тақсимлаб юборди. Сўнгра у Абу Убайдага мол юборди ва: «Назар солинглар нима қилар экан», деди. У молни тақсимлаб юборди. «Ана, сизларга айтмабмидим!» деди Умар. Ўша молни тақсимлашнинг тафсилоти имом Тобаронийнинг Молик ад-Дорий розияллоҳу анҳудан қилган ривоятида келади: «Умр ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу тўрт юз динор олиб бир хамёнга солди ва ғуломга: «Манабуни Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳуга олиб бориб бер. Кейин бир баҳона қилиб ўша ерда бир оз туриб нима қилишига назар сол!» деди. Ғулом уни олиб бориб: «Амирулмўминийн манабуни, баъзи ҳожатларингга ишлат деб бериб борди», деди. «Аллоҳ уни хайрини берсин, унга раҳим қилсин! Эй жория буёққа кел! Мана бу еттитани фалончига олиб бориб бер!. Манабу бештани фистончига олиб бориб бер! Манабу бештани фисмадоннчига!» деб ҳаммасини битирди. Ғулом қайтиб бориб бўлганини Умарга айтди. У яна ўшанга ўхшаш хамённи Муоз ибн Жабал учун тайёрлаб қўйган экан. У: ««Манабуни Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳуга олиб бориб бер. Кейин бир баҳона қилиб ўша ерда бир оз туриб нима қилишига назар сол!» деди. Ғулом уни олиб бориб: «Амирулмўминийн мана буни, баъзи ҳожатларингга ишлат деб бериб борди», деди. «Аллоҳ уни хайрини берсин, унга раҳим қилсин! Эй жория буёққа кел! Мана буни фалончининг уйига олиб бориб бер!. Мана буни фистончининг уйига олиб бориб бер!» деди. Шунда Муознинг хотини чиқиб: «Аллоҳга қасамки биз ҳам мискинмиз! Бизга ҳам бер!» деди. Латтанинг ичида икки диноргина қолган экан ўшларни унга ирғитди. Ғулом қайтиб бориб бўлганини Умарга айтди. Шунда у: «Улар бир-бирлари билан оғайнилар!» деди. Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу ва у кишининг улуғликлари ҳам шунда. Агар Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу ўзларига ҳазрати Умар Розияллоҳу анҳу томонларидан юборилган тўрт юз олтин танганинг бир донасини олиб қолганларида ҳам муҳташам улуғликларига бир чизиқ хиралик тушиб қолар эди. Сиз билан биз у кишининг фазлларини ўрганишимизда бир оз ғалати бўлар эдик. Агар Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу хотинлари чиқиб жанжал қилмасдан туриб, бу менинг мискин оиламга, деб икки динорни олганларида ҳам шундоқ бўлар эди. Ҳа, улар ҳаттоки Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ҳам ҳавасларини келтирган зотлар эдилар. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу яна бир бор Шомга келганларида Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу билан охирги марта учрашдилар. Аммо икковлари ҳам бу ўзларининг охирги учрашувлари эканини билмас эдилар. Имом Бухорий ва Муслим Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: «Умар Шом томон (сафарга) чиқди. Токи у Сарғга етганда унга Ажноднинг аҳли; Абу Убайда ал-Жарроҳ ва унинг асҳоблари учрадилар ва Шомда вабо воқеъ бўлганининг хабарини бердилар. Шунда Умар Ибн Аббосга: «Менга биринчи муҳожирларни чақириб кел», деди. Мен уларни чақириб келдим. У уларга маслаҳат солди. Улар эса ихтилоф қилишди. Баъзилари: «Сен бир иш учун чиқдинг. Энди ундан қайтишингни маслаҳат бермаймиз», дедилар. Бошқалари эса: «Сен билан бирга одамларнинг қолганлари ва Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари бор. Уларни манави вабога олиб боришингни маслаҳат бермаймиз», дедилар. «Жўнанглар олдимдан!» дедида, сўнгра: «Менга Ансорийларни чақириб қўй», деди. Мен уларни чақириб келдим. Бас, уларга ҳам маслаҳат солган эди, улар ҳам муҳожирларнинг ихтилофдаги йўлини тутдилар. Уларга ҳам: «Жўнанглар олдимдан!» деди-да, сўнгра: «Менга ҳўв анави ердаги Қурайш шайхларидан фатҳ муҳожирларини чақириб кел», деди. Уларни чақириб келдим. Улардан иккитаси ҳам ихтилоф қилмади. Улар: «Одамлар билан орқага қайтишингни, уларни вабо томон олиб бормаслигингни маслаҳат берамиз», дедилар. Умар одамлар орасида жар чақиртириб: «Албатта, мен тонг чоғида уловимни минурман» деди. Шунда Абу Убайда: «Аллоҳнинг қадаридан қочибми?» деди. Умар унга: «Шуни сендан бошқа айтса бўлмасмиди!? (Умар унга хилоф қилишни ёқтирмас эди.) Ҳа, Аллоҳнинг қадаридан, Аллоҳнинг қадарига қочамиз. Айтгинчи, агар сенинг туяларинг бўлсаю улар икки бўлинган бир водийга тушсалар. Бўлакларнинг бири серҳосил бўлсаю бошқаси қуруқ бўлса, ҳосилдорида боқсанг ҳам Аллоҳнинг қадари ила боқасан, қуруғида боқсанг ҳам Аллоҳнинг қадари ила боқасан. Шундай эмасми?!» деди. Шу пайт Абдурроҳман ибн Авф келиб қолди. У ўзининг баъзи ҳожатлари ила кетган эди. «Бу ҳақида менда илм бор. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг: «Қачон унинг бирор ерда борлиги ҳақида эшитсангиз, у томон борманг. Қачон сиз турган ерда у воқеъ бўлса, ундан қочиб чиқмангиз», деганларини эшитганман», деди. Шунда Умар Аллоҳга ҳамд айтди ва ортига қайтди». Бу ривоятдан кўплаб маълумотлар олиш мумкин. Шунинг учун уни шошилмасдан бирмабир таҳлил қилиб чиқсак яхши бўлади. «Умар Шом томон (сафарга) чиқди». Бу сафар ҳазрати Умарнинг ўн еттинчи сана охири ўн саккизинчи ҳижрий сана аввалида бўлган. У киши Шомдаги мусулмонлар ҳолидан хабар олиш мақсадида бир қанча саҳобаларни ўзлари билан олиб йўлга чиққанлар. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг Шомга қараб йўлга чиққанлари ҳақидаги хабар ҳамма томонга тарқалган. Жумладан, бу хабарни ўша даврдаги Шомнинг волийси Абу Убайда ибн ал-Жарроҳ розияллоҳу анҳу ҳам эшитиб ўз одамлари билан халифанинг кутиб олиш учун йўлларига чиққанлар. «Токи у Сарғга етганда унга Ажноднинг аҳли; Абу Убайда ал-Жарроҳ ва унинг асҳоблари учрадилар ва Шомда вабо воқеъ бўлганинг хабарини бердилар». «Сарғ» Ҳижоздан келаётганда биринчи учрайдиган Шомнинг қишоқларидан бирининг номи. «Ажнод» Шомнинг ўша пайтдаги беш машҳур шаҳари шундоқ ном билан аталган. Улар; Фаластин, Урдун, Димашқ, Ҳимс ва Қунсурайнлардир. Ўшанда мазкур беш шаҳарнинг амирлари Абу Убайда ибн ал-Жарроҳ розияллоҳу анҳу билан бирга ҳазрати Умарни кутиб олгани чиққан эканлар. Одатда давлат бошлиғини кутиб олгани чиққанлар ҳол-аҳвол сўрашгандан сўнг энг муҳим ва долзарб масаладан сўз очадилар. Абу Убайда ибн ал-Жарроҳ розияллоҳу анҳу ва у кишининг шериклари ҳам ҳазрати Умарга ўз юртларидаги энг долзарб масала, вабо тарқалганлиги ҳақидаги хабарни айтдилар. «Шунда Умар Ибн Аббосга: «Менга биринчи муҳожирларни чақириб кел», деди. Мен уларни чақириб келдим. У уларга маслаҳат солди». Ҳазрати Умарнинг вабо ҳақида кишиларга маслаҳат қилишларидан у киши бу ҳақдаги Пайғамбаримиз соллоллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадиси шарифларидан бехабар бўлганлари учундир. Агар ҳазрати Умар ҳадисни билганларида ҳеч кимга маслаҳат солмай унга амал қилишга ўтар эдилар. Аксига олиб маслаҳатга чақирилганлар ҳам ҳадисдан бехабар эканлар. «Улар эса ихтилоф қилишди». Ўшанда ҳазрати Умар билан бирга Шом сафарига чиққан биринчи муҳожирлар ичида мазкур масала бўйича иккига бўлиниш пайдо бўлди. «Баъзилари: «Сен бир иш учун чиқдинг. Энди ундан қайтишингни маслаҳат бермаймиз», дедилар». Яъни, эй Умар, сен Шомдаги мусулмонлар ҳолидан хабар олгани чиқдинг. Бу хабарни ҳамма эшитди. Дўсту душман қараб турибди. Вабо ҳақидаги хабарни эшитиб шу ердан ортга қайтиб кетсанг яхши бўлмайди. Бундан дўстлар хафа, душманлар шод бўладилар. «Бошқалари эса: «Сен билан бирга одамларнинг қолганлари ва Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари бор. Уларни манави вабога олиб боришингни маслаҳат бермаймиз», дедилар». Булар ҳам ўзларининг фикрларига келган далилни рўкач қилишди. Соғ-саломат ва мўътабар одамларни хатарли жойларга олиб боришни раво кўрмадилар. Уларнинг бундоқ ихтилоф қилишлари халифага ёқмади. «Умар: «Жўнанглар олдимдан!» дедида, сўнгра: «Менга Ансорийларни чақириб қўй», деди». Демак, аввал муҳожирлар, кейин ансорийлар-аҳли Мадиналар турар эканлар. Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу ўз ривоятларини давом этдирадилар. «Мен уларни чақириб келдим. Бас, уларга ҳам маслаҳат солган эди, улар ҳам муҳожирларнинг ихтилофдаги йўлини тутдилар». Кўриниб турибдики, ансорийларнинг ҳазрати Умар ила Шом сафарига чиққанлари ичида ҳам вабо ҳақидаги ҳадиси шарифни эшитган одам йўқ экан. Шунинг учун улар ҳам бу масалада ихтилоф қилдилар. «Уларга ҳам: «Жўнанглар олдимдан!» деди-да, сўнгра: «Менга ҳўв анави ердаги Қурайш шайхларидан фатҳ муҳожирларини чақириб кел», деди». Булар Қурайш қабиласининг мўътабар шайхлари бўлиб, Маккаи Мукаррама Фатҳ бўлган кунигина мусулмон бўлган эдилар. Шунинг учун ҳам уларга муҳожир ва ансорийлардан кейинги, учинчи ўринда маслаҳат солинди. «Уларни чақириб келдим. Улардан иккитаси ҳам ихтилоф қилмади. Улар: «Одамлар билан орқага қайтишингни, уларни вабо томон олиб бормаслигингни маслаҳат берамиз», дедилар». Улар ҳам ҳадиси шарифдан бехабар эканлар. Лекин аввалги ихтилоф қилганларнинг ҳолидан ўрнак олишганми, халифани олдида ҳеч ихтилоф қилмай бир хил фикр айтдилар. Вабо тарқалган диёрга кирмай ортга қайтиш ҳақида маслаҳат бердилар. Бу маслаҳат ҳазрати Умар розияллоҳу анҳуга маъқул келди. Қайтишга қарор қилди. «Умар одамлар орасида жар чақиртириб: «Албатта, мен тонг чоғида уловимни минурман» деди». Яъни, Мадинага қайтиб кетурман, деганлари. Албатта, бу қарор ҳаммага ёқса ҳам азиз меҳмонларни орзиқиб кутган шомликларга ёқмади. «Шунда Абу Убайда: «Аллоҳнинг қадаридан қочибми?!» деди». Шомнинг волийси бўлган улуғ саҳобий Абу Убада ибн ал-Жарроҳ розияллоҳу анҳунинг бундоқ оғир гап айтишларидан аччиқлари чиққани билиниб турибди. У киши ҳазрати Умарга шундоқ гапиришга ҳадди сиғадиган улуғ зот эдилар. «Умар унга: «Шуни сендан бошқа айтса бўлмасмиди!?» Яъни, ҳозир сен менга айтган гапни сендан бошқа одам айтганда яхши бўларди, деди. Ҳазрати Умарнинг нима учун бундоқ деганларини тушинтириш учун Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу орага ўз гапларини қўшиб баён бермоқдалар: (Умар унга хилоф қилишни ёқтирмас эди.) Ҳазрати Умар Абу Убайда ибн ал-Жарроҳ розияллоҳу анҳунинг ҳурматларини қилиб у кишига хилоф бўладиган гапларни айтишдан ўзларини тийиб юрар эдилар. Энди эса кўпчиликни олдида у киши билан тотишишга мажбур бўлмоқдалар. У киши Абу Убайда розияллоҳу анҳуга жавоблари давомида яна шуларни айтдилар: «Ҳа, Аллоҳнинг қадаридан, Аллоҳнинг қадарига қочамиз». Сен менга, «Аллоҳнинг қадаридан қочибми?!» деб таъна қилмоқдасан. Лекин бу ерда Аллоҳнинг қадаридан қочиш йўқ. Қочиш бўлса ҳам биридан иккинчисига қочиш бор. «Айтгинчи, агар сенинг туяларинг бўлсаю улар икки бўлинган бир водийга тушсалар. Бўлакларнинг бири серҳосил бўлсаю, бошқаси қуруқ бўлса, ҳосилдорида боқсанг ҳам Аллоҳнинг қадари ила боқасан, қуруғида боқсанг ҳам Аллоҳнинг қадари ила боқасан. Шундай эмасми?!» деди». Ёки бир томонда боқиш Аллоҳнинг қадари ила бошқасида боқиш Аллоҳнинг қадаридан ташқарида бўладиган бўлса шуни айт. Ҳаммаси ҳам Аллоҳнинг қадари. Бизнинг ҳозир қилаётган ишимиз ҳам шунга ўхшаш. Бунинг учун сен хафа бўлма. «Шу пайт Абдурроҳман ибн Авф келиб қолди. У ўзининг баъзи ҳожатлари ила кетган эди». Шунинг учун бу масала бўйича бўлиб ўтган воқеъалардан бехабар эди. Келганидан сўнг гапнинг ҳақиқатининг англаганидан сўнг дарҳол, «У: «Бу ҳақида менда илм бор. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг: «Қачон унинг бирор ерда борлиги ҳақида эшитсангиз, у томон борманг. Қачон сиз турган ерда у воқеъ бўлса, ундан қочиб чиқмангиз», деганларини эшитганман», деди». Тамом иш ҳал бўлди. Ортиқча масалаҳатга ҳам, тотишувга ҳам ҳеч қандай ўрин қолмади. «Шунда Умар Аллоҳга ҳамд айтди ва ортига қайтди». Ушбу қисса жуда ҳам машҳур. Уни турли китобларда турли муносабатлар ила келтирилади. Бунда шўро-маслаҳат, ақийда-қадар масаласи, давлат бошлиғи ва волий ҳамда амирларнинг муомаласи ва шунга ўхшаш кўпгина масалалар бор. Мана, Шомга сафар қилганларида бу масалалардан бирига дуч келинди. Пайғамбаримиз соллоллоҳу алайҳи васалламнинг бу борадаги ҳадиси шарифни ҳаётга татбиқ қилиш шу ердан бошланди. Ислом давлатиниг қайси жойида юқумли хасталик чиқадиган бўлса ўша ерга ташқаридан биров кирмайдиган, у ердан ташқарига биров чиқмайдиган бўлди. Аммо ўша вақтдаги вабо қаттиқ бўлди. Жуда ҳам кўп одамлар, жумладан, саҳобаи киромлар шу дард билан ўлиб кетдилар. Шомда вабо тарқалаётгани ҳаммаёқда шов шуб бўлганда Абу Убайда розияллоҳу анҳу халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан қуйидаги амрни олдилар: «Менинг менга бир ҳожатим чиқиб қолди. Сенда бошқа мен учун уни ҳал қила олмайди. Агар ушуб мактубим сенга кечаси етиб борса, тонг отмасдан мен томонга йўл олишингни талаб қиламан. Агар ушуб мактубим сенга кундузи етиб борса, кеч бўлмасдан мен томонга йўл олишингни талаб қиламан». Абу Убайда розияллоҳу анҳу мактубни ўқиб кўриб: «Амирулмўмининнинг менга тушган ҳожатини билдим. У киши боқий эмас кимсани боқий қилмоқчи», дедилар. Сўнгра тубандаги мактубни ёздилар: «Эй мўминларнинг амири, менга тушган ҳожатингни билдим. Мен мусулмонлар лашкари ичидаман. Уларга етган нарсадан ўзимни четга олмоқчи эмасман. Аллоҳ менинг ва уларнинг ҳақида Ўз ҳукмини қилмагунча улардан ажрамоқчи эмасман. Қачон сенга ушуб мактубим етиб борса, мени талабингдан ҳалол қил. Менга қолишга изн бер». Ҳазарти Умар мактубни ўқиб, қаттиқ йиғладилар. У кишининг атрофида турганлар: «Нима, Абу Убайда ўлибдими, эй мўминларнинг амири?» дедилар. «Йўқ. Лекин ўлим унга яқинлашибди», дедилар у киши. Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу анҳу одамлар орасида юриб уларни сабрга даъват қилар эдилар. Охири дард у кишининг ўзларига ҳам хуруж қилди. Синчалоқларига кичкина бир нарса чиқди. Одамлар у кишига тасалли бермоқчи бўлиб, ҳеч нарса эмас, дедилар. У киши бўлса, Аллоҳдан умидим бор шунга ҳам барака берса ажаб эрмас, дедилар. Охири у киши хаста бўлиб ётиб қолдилар. Ибн Асокир Саъид ибн Абу Саъиддан ривоят қилади: «Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу Урднда вабога чалинганида-қабри ўша ерда-ўша ерда ҳозир бўлган мусулмонларни чақириб: «Мен сизларга бир васият қиламан. Агар уни қабул қилсангиз яхшиликда бардавом бўлурсизлар; Намозни ўқинглар. Закотни беринглар. Рамазон ойи рўзасини тутинглар. Садақа қилинглар. Ҳаж қилинглар. Умра қилинглар. Бир бирингизга насиҳат қилинглар. Амирларингизга насиҳат қилинглар, уларни алдаманглар. Дунё сизни ҳалок қилмасин. Агар бир одам минг йил яшаса ҳам, албатта, менининг сиз кўриб турган ҳолимга тушиши бор. Аллоҳ бани одамга ўлмини ёзгандир. Улар ўларлар. Уларнинг энг фаросатлиси ўз Роббисига итоаткорроқ бўлгани ва қайтар куни учун кўпроқ амал қилганидир. Вассалому алайкум ва раҳматуллоҳи! Эй Муоз одамларга намоз ўқиб бер». Ана шундан кейин Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу вафот этдилар. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу жанозани ўқишдан олдин қуйидаги хутбани қилидлар: «Эй одамлар гуноҳларингиздан Аллоҳга тавба қилинг! Қайси бир банда ўз гуноҳидан тавба қилган ҳолида Аллоҳга рзбарў бўлса, уни мағфират қилиш Аллоҳнинг зиммасида бўлади. Кимнинг қарзи бўлса, уни адо қилсин. Чунки, банда қарзига гаровдир. Ким ўз биродари билан аразда бўлса, учрашиб сулҳ қилсин. Усулмон учун ўз биродари билан уч кундан ортиқ аразлашиш мумкин эмас. Эй мусулмонлар! Сизлар бир кишида фожъага учрадингиз. Мен унда кўра қалби яшхироқ, ймонликдан узоқроқ, кўпиликка хайрни яхши кўрадиганроқ ва уларга насиҳатгўйроқ одамни кўрганман дея олмайман. Унга раҳмат сўранглар ва жанозасини ўқигани туринглар». Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳунинг жанозаларини ўқидилар. У киши розияллоҳу анҳунинг қабрлари Урдунда. Ушбу сатрлар котиби фақир банда ҳам зиёрат қилганлардандир. Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳунинг вафотлари ҳақидаги хабар ҳазраи Умар розияллоҳу анҳуга етганда қаттиқ йиғладилар ва узоқ дуо қилдилар. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ўзларига қилинга суиқасддан сўнг ётганларида одамлар ўзларидан кейинги халифани ким бўлишини сўраганларида: «Агар Абу Убайда ибн Жарроҳ тирик бўлганида ўшани халифа қилар эдим. Агар Роббим мендан у ҳақида сўраса, Аллоҳнинг амийнини ва Унинг Расулининг амийни халифа қилиб қўйдим», дер эдим», дедилар. Аллоҳ таоло икковларидан ҳам рози бўлсин! www.Islom.uz

Категория: Сахобалар (РА) | Просмотров: 2702 | Добавил: muxlis | Рейтинг: 5.0/2

Всего комментариев: 0

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]

Форма входа

Старая форма входа

	Кидириш

	Quroni Karim

	Qurondan 33 duo

	Афзал Рафиков

	Курон тиловоти

	Bulutli sarlavha

	Соатимиз

	SMS жунатиниг

	Forum yangiliklari
	100% взлом почтына заказ (33) [Пайғамбарингизни танинг] 100% взлом почтына заказ (0) [Duolar] 100% взлом почтына заказ (0) [Ислом Уламолари (Олимлар) ,Таникли одамлар] 100% взлом почтына заказ (0) [Kitoblar / Китоблар] 100% взлом почтына заказ (0) [Sahobalar Hayoti]

	Rasmlar
	[Исломий] [Исломий] [Хаж, Курбонлик, Ийд] [Киноларга расмлар] [Киноларга расмлар] [Оллох Таолонинг мужизлари] [Исломий] [Масжидлар] [Хаж, Курбонлик, Ийд] [Мухаммадур росулуллох (САВ) фильмидан.]