Жума, 29.03.2024, 4:04:59

Вы вошли как Mehmon | Группа "Mehmon"Приветствую Вас Mehmon | RSS
Бош сахифа | Ар-раҳиқ ал-махтум - Страница 7 - Форум | Мой профиль | Регистрация | Выход | Вход
[ Новые сообщения · Участники · Правила форума · Поиск · RSS ]
  • Страница 7 из 8
  • «
  • 1
  • 2
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • »
Форум » Islomiy Bo'lim / Исломий булим » Пайғамбарингизни танинг » Ар-раҳиқ ал-махтум (Пайғамбар (с.а.v) сийратларига бағишланган асар)
Ар-раҳиқ ал-махтум
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:13:44 | Сообщение # 61
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
Эртасига эрталаб йиғилиб ўтирадиган жойларига келишди. Ҳулла (араблар либоси) кийиб олган Зуҳайр ҳам келиб, Каъбани етти марта тавоф қилди-да, сўнг одамларга юзланди:

- Эй Макка аҳли, Бану Ҳошим ҳалокатга ташлаб қўйилиб, савдо-сотиқдан тўсиб ташланган бир аҳволда биз еб-ичиб, либослар кийиб юраверамизми? Аллоҳга қасамки, орани узадиган манави золим саҳифа йиртиб ташланмагунга қадар ўтирмайман.

Ҳарамнинг бир бурчагида ўтирган Абу Жаҳл унга эътироз билдирди:

- Бекор айтибсан. Аллоҳга қасамки, у йиртилмайди.

- Аллоҳга қасамки, сен ўзинг бекор айтибсан! - деб гапга аралашди Замъа ибн Асвад. - Биз бу саҳифа ёзилаётганда рози бўлмаганмиз.

- Замъа рост айтаяпти, - деди Абул Бухтарий - Биз унда ёзилган нарсаларга рози эмасмиз ва уларни тасдиқламаймиз.

- Сиз иккингизнинг гапингиз ҳақ ва бундан бошқа гапни айтган кимса бекор айтибди, - деди Мутъим ибн Адий - Биз Аллоҳни ўртага қўйиб айтамизки, бу саҳифадан ҳам, унда ёзилган нарсалардан ҳам безормиз.

Ҳишом ибн Амр ҳам уларни қўллаб-қувватлади.

- Бу иш кеча пиширилган, - деди Абу Жаҳл - Бошқа жойда олдиндан келишиб олинган.

Абу Толиб Ҳарамнинг бир четида ўтирарди. Унинг Ҳарамга келишининг ўз сабаби бор эди. Аллоҳ таоло Расулини саҳифанинг ишидан бохабар қилди ва билдирдики, Аллоҳ бу саҳифага термитларни жўнатди. Улар саҳифадаги зулм, адоват ва орани узиш ҳақидаги жойларини еб ташлаб, фақат Аллоҳ номинигина қолдиришди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу хабарни амакиларига айтдилар. Абу Толиб Қурайш ҳузурига келиб жиянининг шундай-шундай деганини, агар у ёлғон гапирган бўлса, мушриклар билан унинг ўртасини очиб қўйишини, рост гапирган бўлса, уларга қилинаётган қамал ва зулмни тўхтатишни таклиф қилди.

- Адолатли гап, - дейишди мушриклар.

Саҳифани йиртмоқчи бўлганлар билан Абу Жаҳл ўртасида юқоридаги мунозара бўлиб ўтгач, Мутъим уни йиртиб ташлаш учун қўзғалди. Қараса, унда «Эй Аллоҳ, Сенинг Исминг билан» деган жойгина қолибди. Саҳифанинг бошқа қисмини термитлар еб битирибди. Фақат Аллоҳ исми ёзилган жойгина соғ қолибди.

Шундай қилиб, саҳифа йўқ қилинди. Қамалдагилар очиққа чиқишди. Мушриклар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам нубувватларининг чин аломатларидан бирини кўрсалар-да, ҳамон ўз кўрликларида қолишди. Ахир Аллоҳ таоло улар ҳақида шундай демаганми?!

«Агар улар (Қурайш кофирлари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳақ Пайғамбар эканликларига далолат қиладиган) Бирон оят-мўъжиза кўрсалар (ҳам у Пайғамбарга иймон келтириш ўрнига) юз ўгирурлар ва «(бу) ҳар доимги сеҳр-ку!» дерлар.» (Қамар-2).

Худди шундай! Мушриклар бу оят-аломатдан ҳам юз ўгириб, ўз куфрларида зиёда бўлишди.[11]
Қурайшнинг Абу Толибга жўнатган охирги вакиллари:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дарадан чиққанларидан кейин яна аввалгидай даъват ишини давом эттирдилар. Қурайш гарчи алоҳида ажратиб қўйишни тўхтатган бўлса-да, ҳамон мусулмонларга тазйиқ қилиш ва одамларни Аллоҳ йўлидан тўсиш билан машғул эди. Жиянини авайлаб-асрашга қаттиқ эътибор берадиган Абу Толиб ҳам ёши саксондан ошиб, кейинги йилларда, хусусан, дарадаги қамал кунларида бошига ёғилган кетма-кет аламлар ва қийинчиликлар юки остида қадди букчайиб, бўғимлари бўшашиб, анча ҳолдан тойди. Абу Толиб дарадан чиққанига бир неча ой бўлгач, бетобланиб қаттиқ оғриб қолди. Ана шунда мушриклар Абу Толиб ўлганидан кейин Муҳаммаднинг таъзирини берсак, араблар орасида ёмон отлиқ бўлиб қоламиз, деб хавфсирашди ва амакисининг кўзи очиқлигида яна бир марта Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан музокара юритмоқчи бўлишди. Улар шу пайтгача рози бўлмаган баъзи шартларни қабул қилишга ҳам тайёр эдилар. Шундай қилиб, Абу Толибнинг олдига Қурайш вакиллари охирги марта келишди.

Ибн Исҳоқ ва бошқалар ёзади: «Абу Толиб дардга чалиниб, унинг оғирётгани ҳақида Қурайш хабар топгач, ўзаро шундай маслаҳат қилишди: Ҳамза ва Умар Исломни қабул қилди. Муҳаммаднинг иши Қурайшнинг барча уруғларига ёйилиб бўлди. Юринглар, Абу Толибнинг олдига борайлик. Жиянини айрим нарсаларга кўндирсин. Майли, биздан ҳам у-бу нарсага ваъда олсин. Аллоҳга қасамки, улар бизнинг ишимизга ғолиб бўлиб кетишлари мумкин.»

Яна бир ривоятда шундай дейилган: «Биз қўрқамизки, манави шайх ўлганидан кейин унга бир нарса бўлса, араблар бизни маломат қилишади. Амакиси тириклигида тегинишмасди, амакиси ўлгандан кейин унга ташланишди, дейишади.»

Хуллас, қавмнинг улуғлари - Утба ибн Рабиъа, Шайба ибн Рабиъа, Абу Жаҳл ибн Ҳишом, Умайя ибн Халаф ва Абу Суфён ибн Ҳарблар таркибида бўлган йигирма бештача киши Абу Толибнинг олдига келишди.

- Эй Абу Толиб, сен бизнинг обрўли кишимизсан. Бугун оғирлашиб қолибсан. Сендан хавотирдамиз. Жиянинг билан бизнинг ўртамиздаги ишлардан хабаринг бор. Жиянингни чақиртир. Биз баъзи нарсаларга рози бўлайлик, у ҳам баъзи нарсаларга рози бўлсин. Бизни тинч қўйсин, биз ҳам уни тинч қўяйлик. Бизни ва динимизни ўз ҳолига қўйсин, биз ҳам уни ва динини ўз ҳолига қўяйлик.

Абу Толиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга одам жўнатиб чақиртириб келди.

- Эй жиян, мана қавмингизнинг улуғлари йиғилиб келишибди. Сиз учун айрим нарсаларга рози бўлиб, сизни ҳам баъзи нарсаларга рози қилишмоқчи.

Кейин Абу Толиб Қурайш айтган таклифни батафсил баён қилди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Мен сизларга бир оғиз сўзни таклиф қиламан. Агар шу сўзни айтсангизлар, арабларга ҳоким бўласизлар ва ажам (араб бўлмаган барча халқлар) сизларга тобе бўлади.»

Бир ривоятда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Абу Толибга юзланиб шундай деганлари нақл қилинган: «Улардан бир оғиз сўзни айтишларини сўрайман. Шу сўз сабабли араблар уларга бўйсуниб, ажам жизя тўлайдиган бўлади.»

Яна бир лафзда шундай дейилган:

«- Эй амаки, уларни ўзлари учун яхшироқ бўлган бир нарсага даъват қилсам-чи?

- Уларни нимага чақирасиз?

- Мен уларни бир оғиз сўз айтишга чақираман. Шу сўз билан араблар уларга бўйсуниб, ажам устидан ҳоким бўлишади.»

Ибн Исҳоқ ривоятида шундай дейилган: «Бир оғиз сўзни беринглар, шу сўз билан арабларга эгалик қиласизлар ва ажам сизларга тобе бўлади.»

Қурайш улуғлари ҳайрон бўлиб туриб қолишди. Ахир шу қадар фойдали бўлган бир оғиз сўзни айтишдан қандай бош тортсинлар?!

- Нима экан, у? - деди Абу Жаҳл - Отанг ҳаққи-ҳурмати ўша сўзни ва унга ўхшаган яна ўнта сўзни сенга берамиз!

- Ла илаҳа иллаллоҳ дейсизлар ва Аллоҳдан ўзга маъбудларингизни тарк қиласизлар! - дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам.

Қурайш (ажабланганидан) қўлларини бир-бирига уриб қарс чиқаришди.

- Эй Муҳаммад, - дейишди улар - Сен шунча илоҳларни битта илоҳга айлантирмоқчимисан?! Бу ишинг жуда ғалати-ку?

Сўнг ўзаро шундай дейишди:

- Аллоҳга қасамки, бу одам сизлар хоҳлаган нарсанинг биронтасига кўнмайди. Боринглар, оталарингиз динидан қолманглар. Сиз билан унинг ўртасида Алоҳнинг Ўзи ҳукм қилар!

Қавм тарқалди. Аллоҳ таолонинг қуйидаги оятлари улар ҳақида нозил бўлди:

«Сод. Шаъну-шараф соҳиби бўлган Қуръонга қасамки, (албатта Қуръон илоҳий мўъжизадир ва албатта, Сиз, эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, Аллоҳнинг ҳақ Пайғамбаридирсиз). Балки кофир бўлган кимсалар (бу ҳақиқатни қабул қилишдан) кибру-ҳавода ва (Аллоҳ ва Пайғамбарга) мухолифликда собитдирлар. Биз улардан илгари ҳам қанча аср авлодни (иймонсизликлари сабабли) ҳалок қилганимизда улар (бошларига азоб тушганида ёрдам сўраб) нидо-илтижо қилганлар, (аммо бу вақт азобдан) қочиб қутулиш вақти эмас эди. (Макка мушриклари) уларга ўзларидан (яъни, башар авлодидан) бўлган бир огоҳлантирувчи - Пайғамбар келганидан ажабландилар ва у кофирлар дедилар: «Бу бир ёлғончи сеҳргардир. (Шунча) худоларни битта худо қилиб олибдими?! Ҳақиқатан, бу жуда қизиқ нарса!» Улардан катталари (бир-бирларига шундай дея тарқалиб) кетдилар: «Юринглар ва ўз худоларингизга (сиғинишда) қаноат қилинглар (яъни, устивор бўлинглар)! Албатта бу (яъни, «Ла илаҳа иллаллоҳ» дейиш билан бизлардан) исталадиган (талаб қилинадиган жуда катта) нарсадир. Бизлар бу ҳақда (яъни, Аллоҳнинг Якка-ю Ягона эканлиги ҳақида) сўнгги миллат-динда(ги одамлардан ҳам, яъни, Исломдан аввалги сўнгги дин бўлмиш Насроний динидаги одамлардан ҳам) эшитган эмасмиз. Бу фақат бир уйдирмадир, холос.» (Сод - 1-7).

[1] Ибн Ҳишом: 1/293, 294. Бир қисми Табаронийнинг «Ал-муъжамус-сағир»ида ҳам келтирилган.
[2] Ибн Касир тафсири: 4/95, 96, мазкур оят тафсири.
[3] Ибн Исҳоқ ривоятидан қисқартма (Ибн Ҳишом: 1/295-298), Ибн Жарир, Ибнул-Мунзир, Ибн Абу Ҳотам (Ад-дуррул-мансур: 4/365, 366).
[4] Ибн Ҳишом: 1/298, 299.
[5] Ибн Ҳишом: 1/362.
[6] Ад-дуррул-мансур: 6/292.
[7] Ибн Ҳишом: 1/299-301.
[8] Ибн Ҳишом: 1/269.
[9] Қаранг: Саҳиҳул Бухорий, Фатҳ: 3/529 (1589, 1590, 3882, 4284, 4285, 7479- ҳадислар), Зодул-маъод: 2/46.
[10] Бунга далил - Абу Толиб зулм саҳифаси йиртиб ташлангандан кейин олти ой ўтгач, вафот этган. Саҳиҳ қавлга кўра, Абу Толиб Ражаб ойида жон таслим қилган. Абу Толиб Рамазонда ўлган, деювчилар у зулм саҳифаси йиртилгач, саккиз ой-у бир неча кундан сўнг вафот этган, дейишади.
[11] Мазкур воқеа тафсилотини Саҳиҳул Бухорий: 1/216, 1/548, Зодул-маъод: 2/46, Ибн Ҳишом: 1/ 350, 351, 374, 377 ва бошқа манбалардан жамладик.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.


Сообщение отредактировал abdulloh - Душанба, 25.05.2009, 11:17:17
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:19:48 | Сообщение # 62
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
МАҲЗУНЛИК ЙИЛИ

Абу Толибнинг вафоти:

Абу Толибнинг дарди оғирлашиб, орадан ҳеч қанча вақт ўтмасдан вафот этди. Абу Толиб нубувватнинг ўнинчи йили Ражаб ойида - қамалдан чиққанидан сўнг олти ой ўтгач жон таслим қилди.[1] Баъзи муаррихлар Абу Толиб Хадижа розияллоҳу анҳо вафотидан уч кун олдин Рамазон ойида вафот этган, дейишади.

Имом Бухорий Мусаййибдан ривоят қилади: «Абу Толиб ўлим тўшагида ётганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг ҳузурига кирдилар. Абу Толибнинг олдида Абу Жаҳл ҳам бор эди.

- Эй амаки, - дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам – «Ла илаҳа иллаллоҳ», денг, ана шу калимани Аллоҳ ҳузурида сиз учун ҳужжат қиламан.

- Эй Абу Толиб, - дейишди Абу Жаҳл билан Абдуллоҳ ибн Аби Умайя - Абдул Муттолиб динидан юз ўгирасанми?!

Бу иккиси тинмай гапираверганидан кейин Абу Толибнинг охирги айтган сўзи «Абдул Муттолиб динида» дейиш бўлди.

- Модомики қайтарилмас эканман, сиз учун мағфират сўрайвераман, - дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам. Шундан сўнг қуйидаги оятлар нозил бўлди:

«На Пайғамбар ва на мўминлар - агар мушриклар қариндошлари бўлса ҳам - уларнинг дўзах эгалари эканликлари аниқ маълум бўлганидан кейин, у мушриклар учун мағфират сўрашлари жоиз эмасдир.» (Тавба-113).

«(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам,) аниқки, Сиз ўзингиз суйган кишиларни ҳидоят қила олмассиз, лекин Аллоҳ Ўзи хоҳлаган кишиларни ҳидоят қилур.» (Қасос- 56).[2]

Абу Толибнинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни нечоғлик авайлаб, нечоғлик ҳимоя қилгани ҳақида сўзлаш ортиқча! У Ислом даъвати учун катта-кичик мушрикларнинг ҳужумларидан тўсувчи бир қўрғон эди! Шундай бўлса-да, Абу Толиб оталарининг динида қолди ва саодат йўлини топмади.

Аббос ибн Абдул Муттолиб розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга деди: «Амакингизга қандай фойда бердингиз? Зеро у сизни ҳимоя қилар ва ёнингизни олар эди!» «У дўзахнинг саёз-юза бир ерида. Агар мен бўлмаганимда, дўзахнинг энг қаърида бўларди!» - дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам[3].

«Абу Саид ал-Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларида Абу Толиб зикр қилинганида Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай дедилар: «Шояд қиёмат куни унга менинг шафоатим фойда берар ва у тўпиқларигача (дўзах ўти) етадиган дўзахнинг юза бир ерида қилинар!»[4]
Хадижа розияллоҳу анҳонинг вафоти:

Абу Толиб вафотидан икки ой ёки уч кун вақт ўтгач – ривоятлар турлича келган, Уммул муъминин Хадижаи Кубро розияллоҳу анҳо ҳам вафот этди. Мўминларнинг онаси нубувватнинг ўнинчи йили рамазон ойида олтмиш беш ёшида Аллоҳ раҳматига риҳлат қилди. Ўшанда Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ёшлари элликда эди.

Хадижа бинти Хувайлид розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга берилган Аллоҳнинг улуғ неъматларидан бўлиб, чорак аср давомида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга қийин кунларда меҳрибонликлар кўрсатиб, оғир соатларда далда бериб, рисолатни етказишларига кўмакчи бўлиб, жиҳоднинг аччиқ қурбонликларини бирга тотиб, у зотга моли-ю жони билан фидокорликлар кўрсатиб яшади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Хадижа розияллоҳу анҳо ҳақида шундай деганлар: «Одамлар менга куфр келтирганида, у менга иймон келтирди. Одамлар мени ёлғончига чиқарганида у мени тасдиқлади. Одамлар мени (молларидан) маҳрум қилганида, Хадижа мени мол-давлатига шерик қилди. Аллоҳ менга ундан фарзанд берди, ўзга аёлдан фарзанд бермади.»[5]

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Жибрил Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келиб деди: «Ё Расулуллоҳ, ана, Хадижа келмоқда. Унинг қўлида бир идиш бор. Идишда нонўрак ёки таом ёхуд ичимлик бор. У олдингизга келганида, унга Раббидан салом айтинг ва жаннатдаги ичи ғовак марвариддан қурилган, унда на шовқин, на машаққат бўлмаган бир уй башоратини беринг.»[6]
Кетма-кет ғам қайғулар

Саноқли кунлар ичида ана шундай икки улкан мусибатни бошидан кечирган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қалблари ғам қайғу билан тўлди. Шундан кейин ҳам қавмларидан кетма-кет мусибатлар келиб турди. Абу Толиб вафотидан кейин Қурайш жуда ҳаддидан ошиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга очиқчасига озор-азиятлар бера бошлади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ғамлари зиёда бўлди. Қурайшдан бир яхшилик чиқишидан умидларини узган Пайғамбаримиз даъватга қулоқ солишларини ёхуд у кишига бошпана бериб қўллаб-қувватлашларини умид қилиб, Тоифга бордилар. Бироқ на ҳимоячи ва на кўмакчи топмасдан, қавмларидан кўрмаган азиятларни кўриб, озорлар чекиб қайтдилар.

Макка аҳли Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга тажовуз қилганидек, саҳобаларга ҳам тазйиқни кучайтирди, ҳатто Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг меҳрибон йўлдошлари Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудек киши ҳам Маккани ташлаб чиқишга мажбур бўлди. Ҳабаш юртига йўл олган Абу Бакр Баркул-Ғимодга етганида Ибн Дуғунна уни ўз ҳимоясига олиб, орқасига қайтарди.

Ибн Исҳоқ ёзади: «Абу Толиб вафотидан кейин Қурайш унинг тириклигида хаёлига ҳам келтира олмайдиган озорларни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга етказа бошлади. Ҳатто Қурайшнинг тентакларидан бири Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг йўлларига чиқиб, бошларидан тупроқ сочди. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бошларидаги тупроқ билан уйларига кириб келдилар. Қизларининг бири йиғлаб-йиғлаб отасининг бошини тупроқдан тозалаб ювишга тушди. «Эй қизалоғим, қўй, йиғлама, - дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам - Аллоҳ отангни ҳимоя қилади. Абу Толиб вафот этгунга қадар Қурайш менга бирон кўнгилсизлик етказа олмаганди.»[7]

Бу йил мана шу каби аламлар кетма-кет келгани боис, «Маҳзунлик йили» деб аталди ва у тарихда ана шу ном билан қолди.
Савда розияллоҳу анҳога уйланишлари

Шу йили яъни, нубувватнинг ўнинчи санаси шаввол ойида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Савда бинти Замъа розияллоҳу анҳога уйландилар. Савда розияллоҳу анҳо анча олдин Исломни қабул қилганлардан бўлиб, Ҳабашистонга қилинган иккинчи ҳижратда қатнашган. Унинг эри Сакрон ибн Амр Исломни қабул қилиб, аёли билан бирга ҳижрат қилган ва Ҳабашистонда ёки Маккага қайтиб келгач, вафот этган. Савда розияллоҳу анҳонинг иддаси тугагач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга совчи қўйиб уйландилар. Савда розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Хадижа розияллоҳу анҳо вафотидан кейин биринчи олган ва охирги пайтларида ўз навбат кунини Оиша розияллоҳу анҳога берган аёлларидир.[8


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.


Сообщение отредактировал abdulloh - Душанба, 25.05.2009, 11:22:16
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:23:37 | Сообщение # 63
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
САБР ВА МАТОНАТ ОМИЛЛАРИ

Ана шу кунлар тарихини яхши ўрганган ҳалим табиатли киши ҳайратда қолади, оқил инсонлар қалбида қуйидагича савол туғилади: Мусулмонларнинг бунчалар қаттиқ матонат, сабр-тоқат билан туришларига олиб борган омил ва сабаблар нима экан?! Эшитганда баданлар жимирлаб кетадиган, қалблар титроққа тушадиган бундай оғир қийноқларга, таъқиб ва тазйиқларга улар қандай сабр қилишди экан?! Қалбни ҳайратга солаётган ана шу саволлар қаршисида бироз тўхталиб, сабр ва матонат омиллари ҳақида қисқача сўз юритиб ўтамиз:
1 - Аллоҳга бўлган иймон

Ҳеч шубҳасиз, бу масалада энг аввало бош ва асосий сабаб ёлғиз Аллоҳга иймон келтириб, Уни ҳақиқий таниш саналади. Зеро, қалблар чин иймон нури билан мунаввар бўлганида унинг салобати тоғлардан-да вазминроқ ва собитроқ бўлиб кетади. Ана шундай мустаҳкам иймон ва қатъий ишонч эгаси дунё ғам-ташвишлари қанчалик кўпайиб, тўлиб-тошиб, улканлашиб, оғирлашмасин, - иймони туфайли - уларни мустаҳкам тўғон ва метин қалъаларни бузмоқчи бўлиб келган селнинг юзидаги хас-чўпларчалик кўради. У топаётган иймон ҳаловати, мусулмонликнинг таровати ва мустаҳкам ишончнинг қаршисида дунёнинг ҳар қандай ғам-ташвишлари ана шундай беэътибор нарсага айланади: «(Сел бетида келган) Кўпик-чиқинди ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетур. Одамларга фойдали бўлган нарса эса ер юзида қолур.» (Раъд-17).

Ана шу ягона сабабдан иймон эгасининг сабр ва саботини янада кучайтирадиган бошқа сабаблар бўлиниб чиқади.
2 - Кўнгилларни асир этган раҳнамолик

Нафақат Ислом умматининг, балки бутун башариятнинг олий раҳнамоси бўлмиш Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам қалбларни ром қиладиган, жонлар унинг йўлида фидокор бўладиган мислсиз сифатлар, олий хислатлар ва гўзал аҳлоқлар соҳиби эдилар. Кишиларни мафтун этувчи бундай камолот ул зотдан бошқа ҳеч кимга берилмаган. Шараф, улуғлик, яхшилик, фазилат, иффат, омонатдорлик ва ростгўйлик каби сифатлар, умуман барча яхши хислатлар у кишида ўзининг энг олий кўринишида мужассам эди. Бу борада дўстлари ва мухлислари у ёқда турсин, ҳатто душманлари ҳам шубҳа қилмасди. Улар ҳаммаси Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оғизларидан чиққан ҳар бир сўзнинг аниқ рост эканлигига ич-ичларидан ишонишарди.

Қурайшнинг уч кишиси жамланиб қолди. Улар бир-биридан яшириб Қуръон тиловатига қулоқ солишган эди. Гап орасида бу сирлари маълум бўлиб қолгач, уларнинг бири иккинчисидан - Абу Жаҳлдан сўради:

- Муҳаммаддан эшитган нарсанг ҳақида қандай фикрдасан?

- Мен нимани эшитибман?! Биз Бану Абдуманоф билан шараф талашдик. Улар таом едиришди, биз ҳам едирдик. Улар қийналганларга ёрдам беришди, биз ҳам ёрдам бердик. Улар саховат кўрсатишди, биз ҳам саховат кўрсатдик. Қачонки, бу жараёнда тенглашиб, худди бир аравани тортаётган икки от каби баб-баробар бўлиб қолганимизда улар: «Биздан пайғамбар чиқди, унга самодан ваҳий келмоқда», дейишди. Энди бунга қандай қилиб эриша оламиз?! Аллоҳга қасамки, ҳеч қачон унга иймон келтирмаймиз ва уни тасдиқламаймиз, - деди Абу Жаҳл.

Абу Жаҳл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга айтарди: «Эй Муҳаммад, биз сени ёлғончига чиқараётганимиз йўқ, балки сен олиб келган нарсани ёлғон деяпмиз.» Ўшанда Аллоҳ таоло қуйидаги оятни нозил қилди: «Зотан, улар Сизни ёлғончи қилмайдилар, балки бу золимлар Аллоҳнинг оятларини инкор қиладилар.» (Анъом-33).[9]

Бир куни мушриклар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни уч марта масхаралашди. Учинчи мартасида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Эй Қурайш жамоаси, мен сизларга сўйилиш-ўлим олиб келдим!», дедилар. Бу сўз уларга жуда қаттиқ таъсир қилди. Энг ашаддий душманлар ҳам имкон қадар яхши гапириб, Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кўнгилларини олишга тушди.

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам сажда қилганларида мушриклар У зотнинг устиларига сўйилган туянинг бачадонини ташлашди. Пайғамбаримиз уларни дуоибад қилдилар. Шунда мушрикларнинг қаҳқаҳалари ўчиб, ғамгин бўлиб саросимага тушиб қолишди ва ўзларининг аниқ ҳалок бўлишларига барчалари ишонишди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Утба ибн Аби Лаҳабни дуоибад қилганларида, бу мушрик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дуоибадлари унга тегишига асло шубҳа қилмаган. Утба Шом ерида шерни кўриши билан: «Аллоҳга қасамки, Муҳаммад мени Маккада туриб ўлдирди», деган эди.

Убай ибн Халаф Пайғамбаримизга ўлдираман, деб таҳдид қиларди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аксинча, иншааллоҳ, мен сени ўлдираман» дедилар. Уҳуд куни Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Убайни бўйнидан жароҳатладилар. Унинг бўйни тирналгандек жароҳат олган эди, холос. Ўшанда Убай шундай деди: Муҳаммад Маккада менга «Мен сени ўлдираман» деган эди. Аллоҳга қасамки, агар у туфлаганида ҳам мени ўлдирган бўларди.[10] (Убайнинг ҳалок бўлиши тафсилоти иншааллоҳ, ўз ўрнида батафсил баён қилинади.)

Саъд ибн Муоз Маккада Умайя ибн Халафга шундай деди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мусулмонлар Умайяни ўлдиради, деганларини эшитдим.» Шунда Умайя қаттиқ қўрқиб кетди ва Маккадан чиқмасликка аҳд қилди. Бадр куни Абу Жаҳл уни қаттиқ қистовга олди ва эй Умайя, сен Водий аҳлининг саййидисан, биз билан бир ё икки кун бирга юр, акс ҳолда водийликлар биз билан бирга чиқмайдилар, деди. Унинг қистови билан юришга отланар экан, қочишга қулай бўлсин, деб Маккадаги энг югурик туяни сотиб олди.

- Эй Абу Сафвон, - деди унга хотини - Сиз ясриблик биродарингизнинг нималар деганини унутдингизми?

- Йўқ, - деди Умайя - Аллоҳга қасамки, мен улар билан бормоқчимасман. Озгина юраман, холос.

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам душманларининг аҳволи шунақа эди. Энди асҳоблари - содиқ ёрлари хусусига келсак, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам улар учун ўз жонларидан-да азиз, қалбларидан-да яқин, кўзларидан-да ардоқли эди. Улар сув қияликдан оққандай Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга талпинишарди. Мўминлар бамисоли темир оҳанрабога тортилгандек Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам томон тортилиб-интилиб туришарди.

Асҳоби киромлар Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламни шу қадар қаттиқ яхши кўрардилар-ки, улар учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бир тикон кириши ёки бирон жойларининг шилинишидан кўра ўзларининг бошлари янчилгани афзалроқ эди.

«Бир куни Маккада мушриклар Абу Бакр ибн Аби Қуҳофа розияллоҳу анҳуни ўртага олиб, қаттиқ калтаклашди. Утба ибн Рабийъа Абу Бакр розияллоҳу анҳуни чипта ковушлари билан урар ва уларни Сиддиқ розияллоҳу анҳунинг юзларига ишқар, унинг қорнига чиқиб сакрар эди, ҳатто Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг юзини таниб бўлмай қолди. Бану Тайм Сиддиқ розияллоҳу анҳуни бир матога солиб уйига кўтариб келишди. Улар Абу Бакрнинг ўлганига шубҳа қилишмасди. Фақат кечга бориб Сиддиқ розияллоҳу анҳу тилга кирди ва унинг биринчи гапи «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нима қилди?», деган савол бўлди. Қавми Абу Бакрга қаттиқ таъна-дашномлар бериб, сўнг онаси Уммул Хайрга «Унга қараб туринг, бирон нарса едириб-ичиринг», деб тайинлашди. Абу Бакр розияллоҳу анҳу онасининг парваришида холи қолгач, яна «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нима бўлди?» деб сўрай бошлади.

- Аллоҳга қасамки, соҳибингдан сира хабарим йўқ,- деди онаси.

- Сиз Умму Жамил бинти Хаттобнинг олдига бориб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақида сўранг.

Абу Бакрнинг онаси ўғлининг талабига кўра Умму Жамил бинти Хаттобнинг олдига келди.

- Абу Бакр сиздан Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ҳақида сўраяпти?

- Мен Абу Бакрни ҳам, Муҳаммад ибн Абдуллоҳни ҳам танимайман. Истасангиз, сиз билан бирга ўғлингизнинг ёнига ўзим боришим мумкин.

- Хўп, - деди Уммул Хайр.

Улар Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг олдига келишганида, Сиддиқ оғир аҳволда тўшакка михланиб ётарди. Умму Жамил Абу Бакрнинг ёнига келиб қичқириб юборди:

- Аллоҳга қасамки, сизни бу аҳволга солган қавм фосиқ ва кофир кимсалардир. Аллоҳнинг Ўзи сиз учун улардан интиқом олсин!

- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нима бўлди? - сўради Абу Бакр.

- Ахир, онангиз эшитиб турибди-ку?!

- Онамдан хавотир олманг.

- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам соғ-саломатлар.

- Қаердалар?

- Ибн Арқамнинг ҳовлисидалар.

- Аллоҳни ўртага қўйиб айтаманки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига бормагунимча емайман ҳам, ичмайман ҳам.

Умму Жамил билан Уммул Хайр Абу Бакрни бир оз сабр қилишга чақиришди. Ҳамма ёқ тинчиб одамлар уйларига кириб кетгач, Абу Бакрни икки қўлтиғидан суяб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига олиб боришди.»[11]

Саҳобаларнинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган чин муҳаббатлари ва фидоийликларининг нодир намуналари билан иншааллоҳ, ўз ўрнида батафсил танишамиз. Ҳали олдинда Уҳуд воқеаси, Хубайб қиссаси ва бошқалар турибди.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:25:02 | Сообщение # 64
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
3 - Масъулиятни ҳис қилиш

Башарият зиммасига нақадар улкан оғир масъулият юкланганини, бу масъулиятдан ҳеч қачон юз ўгириш ёки ўзни четга тортиш мумкин эмаслигини саҳобалар жуда чуқур ҳис қилардилар. Мазкур масъулиятни зиммага олишдан қочмоқ улар бошидан кечираётган тазйиқ ва таъқибга қараганда оғирроқ ҳамда ёмонроқ оқибатларга олиб боришини, агар масъулиятдан қочиладиган бўлса, бугун масъулиятни зиммага олганликлари туфайли дуч келаётган қийинчиликлари у кунда нафақат уларнинг, балки бутун башариятнинг бошига тушадиган улкан йўқотиш олдида ҳеч нарса бўлиб қолишини ҳеч ким саҳобаларчалик яхши ҳис қилмаган.
4 - Охиратга ишониш

Мазкур иймон масъулият туйғусини янада кучайтиради. Саҳобалар бутун оламлар Раббининг ҳузурида туриб, катта-ю кичик барча ишларига жавоб беришларини, оқибат абадий неъмат ёки жаҳанам оташида мангу азоб бўлишини аниқ билардилар ва ишонардилар. Уларнинг ҳаётлари хавф-у ражо яъни қўрқув ва умид ўртасида кечарди: Раббиларининг азобидан қўрқиб ва айни пайтда Унинг раҳматидан умидвор бўлиб яшардилар. Улар «(Қиёмат кунида ҳисоб-китоб учун) Раббиларига қайтувчи эканликларидан диллари қўрқиб турган ҳолда (камбағал-бечораларга) садақалар берадиган кишилар» эдилар. (Мўминун: 60). Саҳобалар дунё ўзининг барча лаззатлари-ю азоблари билан охират қаршисида пашша қанотичалик ҳам қадрга эга эмаслигини яхши билардилар. Шунинг учун ҳам дунё машаққатлари, қийинчиликлари ва оғриқ-аламлари уларга анча енгил эди. Асҳоби киромлар ўткинчи дунёнинг ўткинчи мусибатларига бир ўткинчидек муносабатда бўлиб, уларга кўп эътибор бермасдилар.
5 - Қуръон

Ана шундай оғир, даҳшатли ва зулматли даврда даъватнинг ҳақиқий маъноси бўлган Ислом асосларининг ҳақлигига гўзал услублар билан ҳужжат-далиллар келтириб оятлар нозил бўларди. Ушбу оятлар ва суралар дунёдаги энг чиройли ва мисли кўрилмаган инсонлар жамиятига пойдевор бўлиши тақдир этиб қўйилган асосларни мўминларга тушунтириб, уларни сабр ва саботга чақириб ажойиб мисоллар келтирар ва унинг тагида қандай ҳикматлар борлигини баён қилар эди:

«Ёки (эй мўминлар), сизлардан илгари ўтган зотлар мисоли - ибрати сизларга келмай туриб жаннатга киришни ўйладингизми? Уларга бало ва мусибатлар (устма-уст) келиб, шундай ларзага тушган эдиларки, ҳатто Пайғамбар ва иймонли кишилар: «Ахир қачон Аллоҳнинг ёрдами келади?» дейишган эди. (Шунда уларга бундай жавоб бўлган эди:) «Огоҳ бўлингизким, Аллоҳнинг ёрдами яқиндир.» (Бақара - 214).

«Алиф, Лам, Мим. Одамлар: «Иймон келтирдик», дейишлари билангина, имтиҳон қилинмаган ҳолларида, қўйиб қўйилишларини ўйладиларми?! Ҳолбуки, Биз улардан аввалги (иймон келтирган барча) кишиларни имтиҳон қилган эдик-ку!! Бас, (шу имтиҳон воситасида) албатта Аллоҳ («Иймон келтирдик», деб) рост сўзлаган кишиларни ҳам, ёлғончи кимсаларни ҳам аниқ билур.» (Анкабут-1-3).

Мазкур оятлар саркаш кофирларга ҳеч қандай ҳийла-йўл қолдирмайдиган, инкор қилиб бўлмас кучли раддиялар билан келди. Аллоҳ таолонинг Ўз дўстлари ва душманлари билан қандай муносабатда бўлишига далолат қилувчи тарихий ҳодисалар ҳамда ўтган ибратли кунларни далил қилиб туриб, агар мушриклар ана шу залолат ва саркашликларида қотиб тураверсалар уларни нечоғлик ёмон оқибатлар кутиб турганлиги ҳақида очиқ-равшан сўз юритади. Қуръони Карим мушрикларнинг очиқ залолатдан қайтишлари учун уларга яна бир бор лутфан мурожаат қилади ва жуда етук суратда ҳақни баён этиб, комил тарзда тушунтириб беради.

Аллоҳ каломи мўминларни ўзга бир оламга олиб киради. Борлиқнинг ажиб манзараларини, рубубиятнинг гўзал жамолини, улуҳиятнинг камолини, раҳмат ва хайрнинг очиқ-ойдин кўриниб турган изларини ва Аллоҳ ризолигининг жилоларини кўрган солиҳ зотлар унга шу қадар интиқлик билан талпинадилар-ки, бу муҳаббат оқими қаршисида ҳеч қандай тўғон туриш беролмайди!

Ана шу оятлар ичида мўминларга хитоблар бор: Раббилари уларга Ўз раҳмати ва ризолигининг, абадий неъматлар макони бўлмиш жаннатларнинг хушхабарини беради. Ҳукмга тортиладиган, ҳасратда қоладиган, сўнгра юз тубан ҳолда дўзахга судралиб, «Жаҳанам азобини тотинглар!», дейиладиган золим, кофир тоғутлардан иборат душманларининг сурати чизиб берилади.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:27:52 | Сообщение # 65
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
6 - Муваффақият ва нусрат башоратлари

Саҳобалар тазйиқ ва таъқибга учраган биринчи кунлариданоқ, балки ундан-да олдинроқ Исломга киришнинг маъноси фақат мусибатлар чекиб, ўлим топмоқ эмаслигини яхши билишарди. Зеро, Ислом даъвати ўзининг илк кунларидан кўр жоҳилият ва унинг баттол низомини йўқотиб, ерда ўз нуфузини ўтказиш ва сиёсий оламга раҳбарлик қилишни мақсад қилган эди. Токи бутун инсониятни - башарий жамиятни Аллоҳ ризолиги сари бошлаш ва уларни инсонларга ибодат қилишдан Аллоҳ ибодатига олиб чиқилсин.

Қуръон гоҳ ошкора, гоҳ ишоралар орқали ана шундай башоратларни олиб келарди. Ер юзини мусулмонларга тор қилиб, мўмин бандаларни бўғиб, жонларини суғуриб олай деб турган шундай ҳалокатли кунларда илоҳий оятлар аввалги пайғамбарлар билан уларни ёлғонга чиқарган кофир қавмлари ўртасида нималар бўлиб ўтганини ҳикоя қиларди. Мазкур оятларда зикр қилинган ҳолатлар Макка мусулмонлари билан кофирлари ўртасидаги ҳолатга жуда-жуда ўхшарди. Сўнг ояти карималар ана шу ҳолатларнинг якуни - кофир ва золим кимсаларнинг ҳалок қилиниб, Аллоҳнинг ери Унинг мўмин бандаларига берилишини эълон қиларди. Мазкур қиссаларда келажакда Макка мушрикларини шармандали мағлубият, мўминларни эса нажот - Ислом даъватининг ғалабаси кутаётганига ишоралар бор эди.

Худди шу кунларда мўминларнинг ғолиб бўлиши ҳақидаги башоратни Илоҳий оятлар очиқ-равшан айтди:

«Аниқки, Бизнинг пайғамбар бўлган бандаларимиз ҳақида: «Шак-шубҳасиз, улар қўллаб-қувватланувчилардир ва шак-шубҳасиз, Бизнинг қўшинимиз (яъни, пайғамбарлар ва уларга иймон келтирган кишилар) ғолиб бўлувчилардир,» деган Сўзимиз ўтган-собит бўлгандир. Бас, (эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам,) Сиз улардан (яъни, Макка кофирларидан маълум) бир вақтгача юз ўгиринг! Ва уларни (яқинда мағлуб бўлганларида) кўринг! Бас, яқинда улар (куфрларининг оқибатини) кўражаклар! Ҳали улар Бизнинг азобимизни шоштирмоқдамилар?! Бас, қачон (Бизнинг азобимиз) уларнинг ҳовлиларига (яъни, устларига) тушганида ўша огоҳлантирилган кимсаларнинг кунлари жуда ёмон бўлур.» (Вас-Соффат: 171-177 ).

«Яқинда ўша жамоат енгилиб, ортларига қараб қочиб қолурлар.» (Қамар: 45).

«(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, Макка мушриклари) ўша ернинг ўзида енгилиб битувчи ҳизблардан-фирқалардан бир тўдадир, холос, (бас, Сиз улар айтаётган беҳуда сўзларга парво ҳам қилманг!)». (Сод: 11).

Ҳабашистонга ҳижрат қилганлар хусусида қуйидаги оятлар нозил бўлди:

«Зулму қийноқларга дучор бўлганларидан сўнг, Аллоҳ Йўлида ҳижрат қилган зотларни албатта бу дунёда ҳам гўзал (гўшаларга) жойлаштирурмиз. Энди Охират ажри-мукофоти янада каттароқ эканини (одамлар) билсалар эди!» (Наҳл-41).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан Юсуф ҳақида сўрашди. Аллоҳ таоло Юсуф алайҳис-салом қиссасини баён қилиб, жумладан шундай деди:

«Дарҳақиқат, Юсуф ва унинг оға-инилари (ҳақидаги қисса)да сўровчилар учун оят-ибратлар бордир.» (Юсуф: 7).

Сўровчилар, яъни, Макка аҳли ҳам худди Юсуфнинг оға-инилари каби оқибатда ҳасрат чекиб, бўйсунишга мажбур бўладилар.

«Куфр йўлини тутган кимсалар ўзларига келган пайғамбарларга: «Албатта биз сизларни еримиздан ҳайдаб чиқарамиз ёки сизлар бизнинг динимизга қайтасизлар», дедилар. Шунда Парвардигорлари уларга (яъни, пайғамбарларга) «Албатта Биз бу золимларни ҳалок қиламиз ва улардан сўнг шу ерни сизлар учун маскан қиламиз. Бу (ваъда Қиёмат кунида) Менинг ҳузуримда (сўроқ-савол бериб) туришдан қурқувчи ва Менинг (кофирларни дўзахга гирифтор қилиш хусусидаги) ваъдамдан хавф қилувчи кишилар учундир», деб ваҳий юборди.» (Иброҳим: 13,14).

Форслар билан румликлар урушганида кофирлар мушрик бўлгани учун форсларнинг ғалаба қозонишини, мусулмонлар эса ваҳийга, илоҳий китобларга ва охират кунига иймон келтирадиган румликларнинг ғалаба қозонишини исташарди. Дастлаб форслар ғалаба қозонишди. Аллоҳ таоло бир неча йилдан кейин румликларнинг ғалаба қозониши ҳақида хабар берди. Бу башорат фақат румликларнинг ғалабаси ҳақидагина эмас, балки яна бир башорат - Аллоҳ таолонинг мўминларга нусрат бериши хусусида ҳам эди: «Ўша кунда мўминлар Аллоҳ ғолиб қилгани сабабли шодланурлар.» (Рум: 4, 5).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам Аллоҳ марҳамати билан ана шундай башоратлар берар эдилар. Ҳаж мавсумида, Укоз, Мажанна, Зул-мажоз каби бозорларда одамларга рисолатни етказар эканлар, уларга нафақат жаннат башоратини берардилар, балки қуйидаги ҳақиқатни ҳам баралла айтардилар: «Эй одамлар, «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ», деб айтинглар, нажот топасизлар. Шу сўз билан арабларга ҳоким бўласизлар ва ажам сизларга бўйсунади. Агар иймон келтирсангизлар, жаннатда подшоҳлар бўласиз...»[12]

Биз Утба ибн Рабиъанинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан музокара қилиб, У зотга дунё матоларини таклиф этганида Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг унга нима деб жавоб қайтарганларини ва Утбанинг Исломнинг ғалабаси ҳақида умид қилиб қолгани ҳақида юқорида айтиб ўтган эдик.

Шунингдек, Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Абу Толиб ҳузурига келган Қурайшнинг охирги вакилларига нима деб жавоб берганларини бир эсланг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Қурайшдан бир сўз талаб қилдилар ва шу биргина сўз билан уларнинг арабу-ажам устидан ҳоким бўлишларига ваъда бердилар.

«Хаббоб ибн Арат розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Каъбанинг соясида чопонларини ёзиб устида ётар эканлар, у кишининг ёнларига бордим. Мушриклар томонидан қаттиқ машаққатлар кўргандик. «Аллоҳга дуо қилмайсизми?» дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам юзлари қизариб, ўтириб олдилар: «Сизлардан аввал ўтганлардан бир кишининг гўшти аралаш терисини темир тароқ билан суягига қадар тарашар, бу нарса уни динидан қайтаролмасди. Аллоҳ албатта ушбу ишни камолига етказади, ана шунда отлиқ одам Санъодан Хазрамавтгача ҳеч нарсадан қўрқмасдан боради, фақат ёлғиз Аллоҳдангина қўрқади ва қўйларини ўйлаб бўридангина хавфсирайди, холос.»[13] Яна бир ривоятда: «Лекин сизлар шошилаяпсизлар»[14] дедилар.

Мазкур башоратлар махфий бўлмасдан, балки ҳаммага маълум ва машҳур эди. Улардан мушриклар ҳам яхши хабардор бўлишган. Шунинг учун Асвад ибн Муттолиб ўзининг ҳамтовоқлари билан ўтирганида саҳобаларни кўриб қолишса, пичинг қилиб «Ҳузурингизга ер юзининг шоҳлари келди, улар ҳали Кисро ва Қайсар шоҳлигини мағлуб қилишади» дейишарди-да, ҳуштак ва қарсаклар чалардилар.

Ҳаёти дунёдаги ана шундай нурли ва гўзал келажак башоратлари олдида, пировардида жаннатга эришиш ҳақидаги улуғ ва яхши умид қаршисида саҳобаларни чор атрофдан қуршаб олган мусибатлар, бошларига кетма-кет ёғилаётган қийноқлар уларнинг кўзига «бир зумда тарқалиб кетадиган ёз булути» бўлиб кўринар эди.

Айни пайтда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саҳобаларнинг руҳларини иймон озуқаси билан тўйдириб, нафсларини ҳикмат ва Қуръон таълими билан поклаб, уларга нозик ва чуқур тарбия берардилар. Асҳобларини руҳнинг олий манзилатлари, қалбнинг мусаффолиги, хулқнинг покизалиги, моддият сиқувидан озод бўлиш, шаҳват хоҳишларига қарши кураша олиш ва осмонлару ер Раббига қул бўлиш сари бошлардилар. Уларнинг қалбларидаги иймон ўтини алангалатиб, зулматлардан нурга олиб чиқиб, озорларга сабр қилишга, кечиримли бўлишга ва нафсни жиловлаб олишга ўргатардилар. Натижада саҳобалар динда янада мустаҳкам, шаҳватлардан узоқ юрадиган, Аллоҳ розилиги йўлида жонини берадиган, жаннатга муштоқ, илмга муҳаббат қўядиган, динни тугал тушунадиган, ўзларини ҳисоб-китоб қилиб турадиган, ҳавойи-хоҳишларини жиловлаб, ҳис-туйғуларига эрк бермайдиган, ҳаяжон ва туғёнларини босиб оладиган сабр, сокинлик ва виқор билан ажралиб турадиган чин мўминларга айланишди.

[1] Абдуллоҳ Наждий, Мухтасар ас-сийра: 111-б.
[2] Саҳиҳул Бухорий: «Абу Толиб қиссаси» боби 1/548.
[3] Саҳиҳул Бухорий: «Абу Толиб қиссаси» боби 1/548.
[4] Саҳиҳул Бухорий: «Абу Толиб қиссаси» боби 1/548.
[5] Имом Аҳмад, Муснад: 6/118.
[6] Саҳиҳул Бухорий: «Хадижага уйланишлари ва унинг фазилатлари» боби 1/539.
[7] Ибн Ҳишом: 1/416.
[8] Талқиҳу фуҳуми аҳлил-асар: 10-б.
[9] Имом Термизий Анъом сураси тафсирида ривоят қилган, 5/243 (3064-ҳ).
[10] Ибн Ҳишом: 2/84.
[11] «Ал бидояту ван-ниҳоя»: 3/30.
[12] Ибн Саъд: 1/216.
[13] Саҳиҳул Бухорий: 1/543.
[14] Саҳиҳул Бухорий: 1/510.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.


Сообщение отредактировал abdulloh - Душанба, 25.05.2009, 11:28:55
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:32:01 | Сообщение # 66
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
УЧИНЧИ БОСҚИЧ
ИСЛОМ ДАЪВАТИ МАККА ТАШҚАРИСИДА


Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Тоифда

Нубувватнинг ўнинчи йили шаввол ойида (милодий 619-йилнинг май ойи охирлари ёки июн ойининг бошларида) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Тоифга бордилар. Тоиф Маккадан олтмиш милча узоқликда жойлашган. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам озод қилган қуллари Зайд ибн Ҳориса билан ана шунча масофага пиёда бориб қайтдилар. Йўлда қайси қабила манзилидан ўтсалар, уларни Исломга даъват қилардилар. Бироқ бу даъватга жавоб берувчи топилмади.

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам Тоифга кириб Сақиф қабиласининг улуғларидан бўлмиш уч оға-ини билан учрашдилар. Улар Амр ибн Умайр ас-Сақафийнинг Абдуёлил, Масъуд ва Ҳабиб исмли уч ўғли эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам улар билан ўтириб, бу кимсаларни Аллоҳга ва Ислом хизматига чақирдилар.

- Агар сени Аллоҳ жўнатган бўлса, Каъбанинг пўшини парча-парча қилиб йиртиб ташлайман, - деди уларнинг бири.

- Аллоҳ сендан бошқани топмабдими? - деди иккичиси.

- Аллоҳга қасамки, сен билан асло гаплашмайман. Агар чиндан Пайғамбар бўлсанг, сенга бир гап қайтармоқ хатарли. Агар Аллоҳнинг номидан ёлғон гапираётган бўлсанг, сен билан гаплашишимнинг ҳожати йўқ, - деб жавоб берди учинчиси.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам «Қилар ишни қилдингиз, энди менинг хабаримни сир тутинглар», деб уларнинг олдидан қўзғалдилар. Сўнг Тоифда ўн кун туриб, шаҳарнинг барча таниқли кишилари билан учрашиб, гаплашиб чиқдилар. Улар: «Бизнинг еримиздан чиқиб кет» дейишди ва нодон-паст кимсаларини у зотга қарши қайрашди. Росулулоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Тоифдан жўнаб кетаётганларида ўша жоҳиллар ва қуллар у зотнинг ортларидан эргашиб, ҳақоратлар қилиб, қичқиришга тушдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам атрофларига одам йиғилди. Улар икки қаторга бўлиниб, у зотни тошга тутдилар, ҳақоратлар қилишди. Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оёқларини тош билан уриб қонатдилар, ҳатто оёқ кийимлари қонга бўялди. Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламни ўзининг гавдаси билан тўсарди. Зайд розияллоҳу анҳунинг боши бир неча жойидан ёрилди. Ярамас кимсалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни Тоифдан уч мил узоқликдаги Утба ва Шайба ибн Рабиъаларнинг боғ-қўрғонигача шу тариқа таъқиб қилиб бориб, У зотни қўрғонга киришга мажбур қилишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўрғонга кирганларидан кейингина улар ортларига қайтиб кетишди. Пайғамбаримиз бир узум дарахтининг соясига келиб ўтирдилар. Деворга суяниб тин олиб ўтирганларида, ўзларининг машҳур дуоларини айтдилар. Бу дуо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг озор-азиятлардан диллари нечоғлик оғриганини, бирон кимсанинг иймон келтирмаганидан қанчалар афсус қилганларини кўрсатиб беради.

- Эй Аллоҳим! - дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам - Қувватимнинг заифлигидан, чора-тадбиримнинг камлигидан ва одамларга хор бўлганимдан Сенга шикоятлар қиламан. Эй Меҳрибонларнинг Меҳрибони, сен заифларнинг Хожасисан, Сен Роббимсан, мени кимларга ташлаб қўйдинг?! Мени нохуш қаршилайдиган бегоналарга қолдирдингми? Ёки ишимни душманимга топшириб қўйдингми? Менга Сен ғазаб қилмасанг, бас, парво қилмасман, лекин Сенинг офиятинг мен учун кенг-мўл-ку!! Зулматларни ёритган, дунё ва охират ишини ислоҳ қилган Юзингнинг Нури билан менга ғазабинг тушишидан ёхуд норизолигинг нозил бўлишидан паноҳ сўрайман. Рози бўлгунингга қадар танбеҳинг устимгадир. Куч ҳам, қувват ҳам фақат Сенинг биландир.»

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу ҳолатларини кўриб, Утба ва Шайба ибн Рабиъаларнинг қариндошликлари ҳаракатга келиб, Аддос исмли насроний қулини чақиришди ва унга «Бир бош узум олиб анави кишига обориб бер» дейишди. Аддос Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига узумни қўйгач, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам «Бисмиллаҳ» деб қўл чўзиб ея бошладилар.

- Ушбу сўзни бу юрт аҳли айтмайди, - ажабланди Аддос.

- Сен қаерликсан, дининг нима? - сўрадилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам

- Мен насронийман, Найнаво аҳлиданман.

- Юнус ибн Матто исмли солиҳ киши юртиданми?

- Сиз Юнус ибн Маттони қаердан биласиз?

- У менинг оғам. У пайғамбар бўлган, мен ҳам пайғамбарман.

Шунда Аддос Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бошларидан, қўлларидан ва оёқларидан ўпишга тушди. Рабиъанинг икки ўғлидан бири иккинчисига шундай деди:

- У ғуломингни ҳам йўлдан урди.

Аддос келгач, «Ҳой қуриб кетгур, бу нима қилганинг?» деб сўрашди.

- Эй саййидларим, ер юзида мана шу инсондан хайрлироқ ҳеч нарса йўқ. У менга фақат пайғамбаргина билиши мумкин бўлган бир ишни айтди.

- Ҳой қуриб кетгур Аддос, у сени динингдан айнитмасин. Сенинг дининг унинг динидан яхшироқ, - дейишди Рабиъанинг ўғиллари.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўрғондан чиққанларидан кейин маҳзун бўлиб, ғамга тўлиб синиқ қалб билан Макка йўлидан қайтдилар. Қорнул-Манозилга етганларида Аллоҳ таоло Жибрил алайҳис-саломни жўнатди. Жибрилнинг ёнида Малакул Жибал (тоғлар фариштаси) ҳам бор эди. У Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан Макка аҳли устига икки тоғни ёпиб ташлашга изн сўради.

Имом Бухорий Оиша розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан: «Бошингизга Уҳуд кунидан-да оғирроқ кун келганми?» деб сўрадим. «Қавмингдан кўрадиганимни кўрганман. Улардан кўрганларим ичида энг қаттиғи Ақаба кунида бўлди. Мен ўзимни қилишларини Ибн Абдиёлил ибн Абду Кулолга таклиф қилдим. Улар мен истаган нарсага жавоб бермадилар. Ғамга тўлиб йўлимга кетдим. Ўзимга келсам, Қорнус-Саолибда (яъни, Қорнул-Манозилда) эканман. Бошимни кўтарсам, бир булут устимга соя ташлаб турибди. Қарасам, унда Жибрил бор. Жибрил менга нидо қилиб шундай деди: «Аллоҳ таоло қавмингизнинг сизга айтган сўзини ва берган жавобини эшитди. Аллоҳ улар хусусида истаган нарсангизни буюришингиз учун сизнинг ҳузурингизга Малакул Жибални жўнатди.» Малакул Жибал ҳам менга нидо қилиб салом берди, сўнг деди: «Эй Муҳаммад, худди шундай. Нима истайсиз? Истасангиз, уларнинг устига икки ахшабни - Макканинг бир-бирига қараб турган Абу Қубайс ва Қуайқион номли икки тоғини - қоплаб қўяман.» «Аллоҳ азза ва жалла уларнинг пушти камарларидан ёлғиз Аллоҳ азза ва жалланинг Ўзига ибодат қилиб, Унга ҳеч нарсани шерик қилмайдиган кишиларни чиқаришини умид қиламан», дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам.»[1]

Ана шу улуғ жавобда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг улуғ шахсиятлари, туби кўринмайдиган улуғ хулқлари ўз ифодасини топган.

Аллоҳ таолонинг етти осмон тепасидан туриб қилган мана шундай ғайбий марҳаматидан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўзларига келиб хотиржам тортдилар. Сўнг Макка йўлига тушиб, Нахла водийсига келдилар ва шу ерда бир неча кун турдилар. Нахла водийсида яшаса бўладиган сув ва ҳосилдор ерли икки жой - Сайлул Кабир ва Займа бор. Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг айнан қаерда турганликлари ҳақида манбаларда ҳеч нарса топмадик.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:33:56 | Сообщение # 67
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Нахла водийсида эканларида Аллоҳ таоло у кишининг ҳузурига бир гуруҳ жинларни жўнатди. Бу воқеа Қуръоннинг икки жойида зикр қилинган:

«(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам,) эсланг, Биз Сизнинг олдингизга бир гуруҳ жинларни Қуръон тингласинлар, деб юборган эдик. Бас, қачонки улар (Қуръон тиловатига) ҳозир бўлишгач, (бир-бирларига): «Жим туринглар», дедилар. Энди қачонки (тиловат) тугатилгач, улар ўз қавмлари олдига огоҳлантирувчи бўлган ҳолларида қайтиб кетдилар. Улар дедилар: «Эй қавмимиз, дарҳақиқат, бизлар Мусодан кейин нозил қилинган, ўзидан олдинги (Илоҳий Китоб)ларни тасдиқ қилувчи бўлган, Ҳақ (дин)га ва Тўғри Йўлга ҳидоят қиладиган бир Китобни - Қуръонни тингладик. Эй қавмимиз, Аллоҳга даъват қилувчи (Муҳамад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг даъватини) қабул қилинглар ва унга иймон келтиринглар, (шунда Аллоҳ) сизларнинг гуноҳларингизни мағфират қилур ва сизларга аламли азобдан паноҳ берур» (Аҳқоф: 29-31).

«(Эй Муҳамад соллаллоҳу алайҳи ва саллам,) айтинг: «Менга ваҳий қилиндики, жинлардан бир гуруҳи (менинг Қуръон тиловат қилганимни) эшитишиб, (ўз қавмларига қайтиб боришгач,) дедилар: «Дарҳақиқат, бизлар Ҳақ Йўлга ҳидоят қиладиган бир ажиб Қуръонни эшитдик ва дарҳол унга иймон келтирдик. Бизлар (энди) Парвардигоримизга бирон нарсани шерик қилмасмиз» (Жин: 1-25-оятлар).

Оятлар сиёқидан, шунингдек, мазкур воқеа шарҳ қилинган ривоятлар сиёқидан ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бу жинлардан бехабар эканликлари, фақат Аллоҳ таоло Ўз оятлари орқали билдирганидан кейингина ҳузурларига жинлар келиб кетганидан бохабар бўлганликлари тушунилади. Бу жинларнинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келган биринчи вакиллари эди. Ривоятлар сиёқи кейинчалик уларнинг яна бир неча бор келганликларига далолат қилади.

Аллоҳ таолонинг ёлғиз Ўзига маълум бўлган лашкарлари ила махфий ғайб хазиналаридан яна бир бор қўллаб-қувватланган Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам учун бу ҳодиса чиндан-да улуғ воқеа бўлган. Мазкур ҳодиса ёритилган оятлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам даъватларининг ғалаба қозониши ва борлиқдаги ҳеч қандай куч-қудрат унинг ғалабасига тўсиқ бўла олмаслиги ҳақидаги башоратлар билан келди.

«Ким Аллоҳга даъват қилувчи (даъвати)ни қабул қилмаса, бас, у ер юзида (Бирон жойга) қочиб қутулувчи эмасдир ва унинг учун (Аллоҳдан) ўзга (Унинг азобидан қутқарувчи) «дўстлар» ҳам йўқдир. Ана ўшалар очиқ залолатдадирлар» (Аҳқоф-32).

«Албатта бизлар (Қуръонни эшитганимиздан сўнг) билдикки, ер юзида ҳаргиз Аллоҳни ожиз қила олмасмиз (яъни, фақат Аллоҳ ирода қилган ишгина бўлур) ва У Зотдан (яъни, Унинг жазосидан) қочиб ҳам қутула олмасмиз» (Жин-12).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Тоифдан хўрланиб, қувланиб чиққанларидан буён у кишининг бошларига қуюқ соя ташлаб турган ғам-алам, маҳзунлик ва тушкунлик булути ана шундай нусрат ва башоратлар қаршисида парча-парча бўлиб кетди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам яна Маккага, Исломни тарқатиш ва Аллоҳнинг абадий рисолатини бандаларга янги куч, янги қувват билан етказиш учун яна аввалги ишларини давом эттиришга қайтмоққа қарор қилдилар. Ана шунда Зайд ибн Ҳориса: «Улар сизни чиқариб юборишди-ку, қандай қилиб кирасиз?», деб сўради. «Эй Зайд - дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам - Аллоҳ таоло бу кўриб турганларингга бир ёруғликни ва чиқар йўлни пайдо қилур. Зеро, Аллоҳ динига нусрат бериб, Пайғамбарини олий қилувчидир.» Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маккага яқин келиб, Ҳирога қўндилар ва хузоалик бир кишини Ахнас ибн Шурайҳнинг олдига ўзлари учун ҳимоя сўраб жўнатдилар. «Мен ҳалиф, яъни иттифоқдош кишиман. Ҳалиф ҳимоясига ололмайди», деб жавоб берди Ахнас. Суҳайл ибн Амрнинг олдига жўнатдилар. «Бану Омир Бану Каъбга қарши туриб ҳимоясига олмайди», деб жавоб айтди Суҳайл. Мутъим ибн Адийнинг олдига жўнатдилар. Мутъим рози бўлди. У қуролланиб, ўғиллари ва қавмини чақирди. «Қурол-аслаҳаларингизни тақиб, Каъба рукнлари олдида туринглар. Мен Муҳаммадни ҳимоямга олдим», деди Мутъим Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга «Кираверинг» деб одам жўнатди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Зайд ибн Ҳориса ҳамроҳлигида Маккага кириб Ҳарамгача келдилар. Мутъим ибн Адий Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг роҳила-уловлари олдида туриб: «Эй Қурайш жамоаси! Мен Муҳаммадни ҳимоямга олдим, уни ҳеч ким безовта қилмасин!» деб қичқирди. Расулуллоҳ рукнни истилом қилиб, икки ракаат намоз ўқиб, уйларига кетдилар. Мутъим ибн Адий қуролланган ўғиллари билан Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламни ўраб, уйларига қадар кузатиб қўйди.

Айтишларича, Абу Жаҳл Мутъимдан: «Сен ҳимояга олувчимисан ёки эргашувчи яъни, муслим?» деб сўраганида: «Ҳимоясига олувчи!» жавобини эшитиб: «Сен ҳимоянгга олган кишини биз ҳам ҳимоя қиламиз!» қабилида жавоб берган экан.[2]

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Мутъимнинг бу хизматини унутмаганлар. Пайғамбаримиз Бадрда асир олинган мушрикларни кўрсатиб шундай деганлар: «Агар Мутъим ибн Адий ҳаёт бўлиб, манави бадбўйлар ҳақида менга илтимос қилганида, уларни унга берган бўлардим!»[3]
Исломни қабилалар ва шахсларга таклиф қилиш

Пайғамбарликнинг ўнинчи йили Зул-қаъда ойида (619 милодий июннинг охирлари ё июлнинг бошларида) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маккага қайтиб, Исломни қабилалар ва шахсларга таклиф қилишни қайтадан бошладилар. Ҳаж мавсуми яқинлашиб қолгани туфайли одамлар ҳаж фарзини адо этиш, муайян кунларда Аллоҳни зикр қилиш ва ўзлари учун бўлган диний ва дунёвий манфаатларни қўлга киритиш учун ҳар тарафдан кела бошладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу фурсатни ғанимат билиб, худди пайғамбарликнинг тўртинчи йилидан бери қилиб келаётганлари каби улардан ҳар бир қабилани алоҳида-алоҳида Исломга даъват қила бошладилар. Ушбу – ўнинчи – йилдан тортиб энди улардан Аллоҳнинг рисолатини етказиш йўлида ўзларига мадад, қўллаб-қувватлаш ва ҳимоя ҳам сўрай бошладилар.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:36:43 | Сообщение # 68
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
Исломга таклиф қилинган қабилалар

Зуҳрий айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бирма-бир бориб, Исломга даъват қилган қабилалар қуйидагилар эди: Бану Омир ибн Саъсаъа, Муҳориб ибн Хосфа, Фазора, Ғассон, Мурра, Ҳанифа, Салим, Абс, Бану Наср, Банул-Бакко, Кинда, Калб, Ҳорис ибн Каъб, Узра, Хазорама. Аммо улардан биронтаси ҳам у зотнинг даъватларини қабул қилмади».

Зуҳрий номларини келтирган бу қабилалар Исломга бир йилнинг ёки бир мавсумнинг ўзида даъват этилмаганлар. Уларнинг даъват этилиши Пайғамбарликнинг тўртинчи йили билан ҳижратдан олдинги охирги мавсум оралиғида бўлиб ўтган. Муайян бир қабила ҳақида у аниқ фалон йили даъват этилган, дея олмаймиз. Тўғри, аллома Мансурпурий бир неча қабилалар ҳақида улар Исломга ўнинчи йилнинг мавсумида даъват этилганлар, дея қатъий айтган. Ибн Исҳоқ мазкур даъват ва унинг рад этилиши тарзини ҳикоя қилган. Қуйида шу ҳақда қисқача айтиб ўтамиз:

1. Бану Калб. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларнинг Бану Абдуллоҳ номли бир уруғига бориб, уларни Аллоҳга даъват қилдилар ва уларни ўзларига ҳимоячи бўлишга таклиф қилдилар. Ҳатто уларга: «Эй Бану Абдуллоҳ, Аллоҳ отангизнинг исмини гўзал қилди», деган гапни ҳам айтдилар. Аммо улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг таклифини қабул қилмадилар.

2. Бану Ҳанифа. Уларни қўнимгоҳларига бориб, Аллоҳга даъват қилдилар ва уларни ўзларига ҳимоячи бўлишга таклиф қилдилар. Араблардан бирортаси у зотга булардан кўра хунукроқ жавоб қилмаган эди.

3. Бану Омир ибн Саъсаа ҳузурига бориб, уларни Аллоҳга даъват қилдилар ва уларни ўзларига ҳимоячи бўлишга таклиф қилдилар. Улар ичидан Буҳайра ибн Фаррос деган шахс: «Аллоҳга қасамки, агар мен қурайшлик мана шу йигитнинг қўлидан маҳкам тутсам, у билан бутун арабларга ғолиб бўлардим», деди. Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан: «Агар шу ишингда сенга байъат берсак, кейин Аллоҳ сени мухолифларинг устидан ғолиб қилса, сендан сўнг иш (ҳокимият) бизнинг қўлимизга ўтадими?» деб сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Иш (ҳокимият) Аллоҳникидир, уни Ўзи хоҳлаган ўринга қўяди», деб жавоб бердилар. Шунда у: «Биз сени деб ўзимизни арабларга қурбон қилайликми?! Аллоҳ сени ғолиб қилганидан кейин ҳокимият биздан бошқасининг қўлига ўтадиган бўлса, бизга бу ишнинг кераги йўқ», деди. Шу билан улар ҳам юз ўгиришди.

Бану Омир қайтиб боргач, бўлган воқеани кексалиги туфайли ҳажга келолмаган бир қарияга айтишди ва: «Қурайшнинг Бану Абдулмуттолиб уруғидан бир йигит олдимизга келиб, пайғамбарман, деб даъво қилди, бизга, мени ҳимоя қилинглар, мен тарафга ўтинглар ва мени ўз юртларингга олиб кетинглар, деб даъват қилди», дейишди. Шунда қария қўлларини бошига қўйиб: «Эй Бану Омир, бу нақадар улкан талофат, ахир бошга қўниб турган бахт қушини учириб юборибсизлар-ку! Фалончининг жони Унинг қўлида бўлган Зотга қасамки, Исмоил авлоди бўлган ўша йигит бу гапни асло тўқиб чиқармаган, унинг гаплари ҳақ, мияларинг қаёқда эди ўзи?!» деди.
Маккалик бўлмаган мўъминлар

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қабилалар ва вакиллар билан бир қаторда якка шахсларни ҳам Исломга даъват қилдилар. Уларнинг айримлари тарафидан ижобатлар кўриниб, мавсумдан бироз кейинроқ бир нечалари мусулмон бўлишди. Қуйида улардан баъзиларини айтиб ўтамиз:

1. Сувайд ибн Сомит. У Ясриблик бўлиб, зукко шоир эди. Қавми уни обрўси, шоирлиги ва насабини эътиборга олиб «Комил» деб атарди. У ҳаж ёки умра қилиш учун Маккага келган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уни Исломга даъват қилдилар. Шунда у: «Эҳтимол, сиздаги нарса мендаги нарса билан бир хилдир», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сиздаги нарса нима ўзи?» дедилар. У: «Луқмоннинг ҳикмати», деб жавоб берди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Қани, уларни менга айтиб берингчи», дедилар. У айтиб бергач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Булар шубҳасиз, гўзал сўзлар, аммо мендагиси улардан яхшироқ, у Аллоҳ менга нозил қилган Қуръондир, ҳидоят ва нурдир», деб унга Қуръон ўқиб бердилар ва уни Исломга даъват этдилар. Шундан сўнг у: «Ҳақиқатан, булар ғоят гўзал сўзлар экан», деди ва Исломни қабул қилди. Мадинага қайтиб келганидан сўнг кўп ўтмай Буос воқеасидан сал олдин Авс ва Хазраж ўртасидаги жанглардан бирида ўлдирилди. Устунроқ гап шуки, унинг Исломга кириши пайғамбарликнинг 11- йили бошларида бўлган.

2. Иёс ибн Муоз. У Ясриблик ўспирин йигит бўлиб, Авс вакиллари орасида келганди. Улар Хазражга қарши Қурайш билан иттифоқ тузиш мақсадида келишганди. Бу иш Буос урушидан сал олдинроқ пайғамбарликнинг 11- йилида бўлиб ўтганди. У пайтда Ясрибда уруш олови ёнарди. Авс Хазражга нисбатан кам сонли эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларнинг келганидан хабар топгач, олдиларига бориб ўтирдилар ва: «Сизларга ўзингиз истаб келган ишдан кўра яхшироқ бир ишни айтайми?» дедилар. Улар: «Нима иш экан?» дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мен Аллоҳнинг бандаларига юборган пайғамбариман, уларни ёлғиз Аллоҳгагина ибодат қилишга, Унга ҳеч нарсани шерик қилмасликка даъват қиламан, Аллоҳ менга Китоб нозил қилган», дедилар ва уларга Исломни тушунтириб, Қуръондан тиловат қилиб бердилар. Иёс ибн Муоз: «Эй қавм, Аллоҳга қасамки, бу нарса сизлар истаб келган нарсадан кўра яхшироқ», деди. Шунда вакиллар ичидан Абу Ҳайсар Анас ибн Рофеъ деган кимса Батҳо тупроғидан бир сиқим олиб, Иёснинг юзига сочиб юборди ва: «Қўй бу гапни, қасамки, биз бу иш учун келмаганмиз», деди. Иёс жим бўлиб қолди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам туриб кетдилар. Вакиллар Қурайш билан иттифоқ туза олмасдан Мадинага қайтиб кетишди.

Ясрибга қайтганларидан кейин ҳеч қанча ўтмасдан Иёс вафот этди. Ўлими олдидан ҳамд, такбир, таҳлил ва тасбеҳ айтганди. Унинг мусулмон бўлиб ўлганига шубҳа қилмайдилар.

3. Абу Зар Ғифорий. У Ясриб атрофида яшарди. Сувайд ибн Сомит ва Иёс ибн Муоз воситасида Ясрибга етиб келган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақидаги хабарлар унинг қулоғига ҳам етиб борган ва шу нарса унинг Исломга киришига сабаб бўлган бўлса ажаб эмас.

Бухорий Ибн Аббосдан, у Абу Зарнинг ўзидан ривоят қилади: Мен ғифорлик бир одам эдим. Бизга Маккада ўзини пайғамбарман, дейдиган бир одам чиқибди, деган хабар келди. Укамга: «Бор, ўша одам билан гаплашиб, нима гаплигини билиб кел», дедим. У кетди. Бориб учрашди. Қайтиб келгач, «Нима гап?» деб сўраган эдим, у: «Аллоҳга қасамки, яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарадиган бир одамни кўрдим», деди. Унга: «Бу гапинг мени қониқтирмади», дедим-да, сафар халта ва асони олиб Макка сари йўлга тушдим. Ўзим уни танимас эдим. У ҳақда сўрашни истамадим. Замзамдан ичиб, масжидда бўлиб турдим. Олдимдан Алий ўтиб қолди ва: «Мусофирга ўхшайсиз», деди. Мен: «Ҳа», дедим. «Ундай бўлса, юринг бизникига», деб уйига олиб кетди. У ҳам мендан ҳеч нарса сўрамади, мен ҳам ҳеч нарса демадим. Тонг отгач, масжидга қайтдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақида сўрай дегандим, у ҳақда бирон гап айтадиган одамни топа олмадим. Олдимдан яна Алий ўтиб қолиб: «Ҳали ҳам борар жойингизни топа олмадингизми?» деди. Мен: «Ҳа, топа олмадим», дедим. У яна уйига таклиф қилиб: «Бу юртларга нима иш билан келган эдингиз?» деб сўради. «Агар сир сақласангиз, айтаман», дедим. У: «Шундай қиламан», деди. Мен: «Шу ерда ўзини пайғамбарман, дейдиган бир одам чиқибди, укамни у ҳақда билиб келишга юборган эдим, унинг олиб борган хабари мени қониқтирмади, шунинг учун у билан ўзим учрашмоқчи бўлиб келдим», дедим. У: «Муродингиз ҳосил бўладиган бўпти, ҳозир ўша ёққа кетаётган эдим, ортимдан бориб, мен кирган жойга кириб бораверинг, агар бирор сизга нисбатан хавфлироқ одамни кўриб қолсам, девор остига бориб, оёқ кийимимни тўғрилагандек бўламан, сиз эса ўтиб кетаверасиз», деди. Унинг ортидан бориб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига кирдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга: «Менга Исломни тушунтиринг», деган эдим, у киши тушунтирдилар. Мен ўша турган жойимда дарҳол мусулмон бўлдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менга: «Эй Абу Зар, бу ишни сир тутиб, шаҳрингизга қайтиб кетинг, бизнинг ғолиб бўлганимиз ҳақида эшитсангиз келарсиз», дедилар. Мен: «Сизни ҳақ билан юборган Зотга қасамки, мен буни уларнинг орасида қичқириб айтаман», дедим. Сўнг масжидга келдим. Қурайш ҳам ўша ерда эди. Ҳаммага эшиттириб: «Эй Қурайш жамоаси, мен Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига ва Муҳаммад Унинг пайғамбари эканлигига гувоҳлик бераман», деб қичқирдим. Улар: «Туринглар, бу муртадни уринглар», дейишди-да, мени ўласи қилиб калтаклашди. Аббос келиб, устимга ётиб олди ва уларга қараб: «Ғифорлик одамни урасизларми, ахир савдо билан Ғифордан ўтасизлар-ку!», деди. Шунда улар мендан четланишди. Эртаси куни яна кечагидек ишни қилдим. Яна ўша гапни айтдим. Улар: «Туринглар, бу муртадни уринглар» дейишди-да, мени яна ўласи қилиб калтаклашди. Яна Аббос келиб, устимга ётиб олди ва кечаги гапини қайтарди.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:37:49 | Сообщение # 69
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
4. Туфайл ибн Амр Давсий. Бу одам шарафли инсон, Давс қабиласининг бошлиғи, зукко шоир эди. Унинг қабиласи Яманнинг айрим тарафларига бошчилик ёки яримбошчилик қилган. У Маккага пайғамбарликнинг 11- йилида келди. Шаҳарга етмасиданоқ Макка аҳли унинг истиқболига чиқиб, иззату ҳурматини жойига қўйишди, сўнг: «Эй Туфайл, ичимиздан чиққан мана бу одам бизни оғир аҳволга солиб қўйган, жамоамизни бўлиб, ишимизни чалкаштириб юборган бир ҳолатда сиз бизнинг юртимизга келдингиз, у гапириб туриб, одамни сеҳрлаб қўяди, кишини отасидан, ака-укасидан, хотинидан ажратиб юборади, бизга тушган бу бало сизнинг ва қабилангизнинг бошига ҳам тушиб қолмаса, деб қўрқамиз, шунинг учун у билан гаплашманг, унинг гапига қулоқ солманг», дейишди.

Туфайлнинг ўзи ҳикоя қилади: Бу ҳақда шу қадар кўп гапиришдики, у билан гаплашмасликка ва унинг гапини эшитмасликка қатъий қарор қилдим ва ҳатто масжидга борган пайтимда беихтиёр унинг сўзлари қулоғимга тушиб қолмасин деб қулоғимга пахта тиқиб олдим. Бир сафар масжидга борсам, у киши Каъбада намоз ўқиётган эканлар. Унинг яқинроғида турган эдим. Аллоҳ унинг гапини эшитмаслигимга йўл қўймади. Ўша гўзал ибораларни тингладим. Кейин ўзимга ўзим, бундан кўра ўлганим яхши, нима учун энди мен унинг гапини эшитмаслигим керак экан, ахир мен зукко шоир бўлсам, нима гўзалу нима хунуклигини ажрата олсам, эшитиб кўрай, агар яхши бўлса, қабул қиламан, бўлмаса, рад этаман, дедим. Шу ўй билан у киши уйларига қайтгунларича кутиб турдим. Қайтаётганларида ортларидан эргашдим. Уйларига кирган эдилар, ортларидан кирдим ва келганимдан буён бўлаётган ишларни, одамларнинг мени қўрқитганлари, қулоғимга пахта тиқиб олганим, кейин у кишининг айрим гапларини эшитиб қолганим, ҳамма-ҳаммасини ҳикоя қилиб бердим ва бошқаларга айтаётган гапингизни менга ҳам айтинг, дедим. У киши менга Исломни тушунтирдилар ва Қуръонни тиловат қилиб бердилар. Аллоҳга қасамки, ҳеч қачон унингдек гўзал ибораларни эшитмаганман ва шу ишдек тўғрироқ ишни кўрмаганман. Дарҳол мусулмон бўлиб, ҳақ шаҳодатни келтирдим. Кейин у кишига: «Менга қавмим итоат қилади, қайтиб бориб, уларни Исломга даъват этаман, Аллоҳга дуо қилинг, менга бир белги-аломат берсин», дедим. У киши дуо қилдилар.

Унинг белги-аломати шу бўлдики, қавмига яқинлашган пайтида Аллоҳ унинг юзида худди чироқдек бир нурни пайдо қилди. У: «Эй Аллоҳим, юзимдан бошқа жойда бўлса эди, одамлар мусла[4], деб ўйлашларидан қўрқаман», деб дуо қилганди, нур қамчисига кўчди. Шундан сўнг у отасини ва хотинини Исломга даъват қилди, улар мусулмон бўлишди. Қавми эса Исломга киришда сустлик қилди. Лекин у даъватда бардавом бўлди. Хандақ жангидан кейин ҳижрат қилган пайтида ўзи билан бирга етмиш ёки саксон хонадонни олиб кетди. У Исломдаги синовлардан гўзал тарзда ўтди ва Ямома кунида шаҳид бўлди.

5. Зимод Аздий. Бу одам Яманнинг Аздишануасидан бўлиб, дам солиш билан шуғулланарди. У Маккага келиб, у ердаги қаланғи-қасанғилардан «Муҳаммад жинни» деган гапни эшитди. Олдига борсам, эҳтимол Аллоҳ унга мен сабабли шифо бериб қолар, деб ўйлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан учрашиб: «Эй Муҳаммад, мен дам соладиган одамман, бирон касалингиз борми?», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ҳамд Аллоҳникидир, Унга ҳамд айтамиз, Ундан ёрдам сўраймиз. Аллоҳ кимни ҳидоятга бошласа, уни ҳеч ким адаштира олмас, кимни адаштириб қўйган бўлса, уни ҳеч ким ҳидоятга бошлай олмас. Гувоҳлик бераманки, Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқдир, У Ягонадир, Шериксиздир, яна гувоҳлик бераманки, Муҳаммад Унинг бандаси ва пайғамбаридир. Аммо баъд...» деб энди гап бошлаётган эдилар, Зимод: «Шу сўзларингизни яна бир қайтаринг», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтган гапларини уч бора қайтардилар. Шунда Зимод: «Мен коҳинларнинг, сеҳргарларнинг, шоирларнинг гапларини эшитганман, аммо сизнинг гапларингизга ўхшаганини эшитмаганман, улар уммон тубига қадар етиб борибди, қўлингизни беринг, сизга байъат бериб, мусулмон бўлай» деди ва байъат бериб, мусулмон бўлди.
Ясриблик олти нафар солиҳ кишилар

Пайғамбарликнинг 11- йили ҳаж мавсумида – 620- милодийнинг июлида – Исломий даъват майдонида сермаҳсул уруғлар вужудга келиб, улар тезда самога ўрловчи улкан дарахтларга айландилар. Мусулмонлар уларнинг сояларига ўтиб, йиллар мобайнида давом этиб келаётган зулму туғён зарбаларидан ҳимояландилар, воқеа-ҳодисалар бошқача тус олиб, тарихнинг йўналиши бутунлай ўзгарди.

Макка аҳлининг ёлғончига чиқариш, Аллоҳнинг йўлидан тўсиш каби озорларини кўрган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳикмат билан иш юритганларидан Макка мушриклари халақит қилмаслиги учун қабилаларни даъват қилишга кечасида чиқардилар.

Ана шундай кечаларнинг бирида у зот Абу Бакр ва Алий билан бирга Зуҳл ва Шайбон ибн Саълабанинг қўналғалари ёнидан ўтиб қолдилар. Уларга Ислом ҳақида гапирдилар. Абу Бакр билан зуҳллик бир киши ўртасида ажойиб бир савол-жавоб ҳам бўлиб ўтди. Бану Шайбоннинг жавоби умид қилса бўладиган жавоб бўлди. Лекин улар Исломни қабул қилишдан тўхтаб турдилар.

Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Минодаги Ақаба деган жойдан ўтаётиб, гаплашиб ўтирган одамлар овозини эшитдилар ва улар ёнига бордилар. Улар Ясриблик олти нафар ёш йигитлар бўлиб, ҳаммалари Хазраж қабиласи вакиллари эди:

1. Асъад ибн Зурора (Бану Нажжордан).

2. Авф ибн Ҳорис ибн Рифоа ибн Афро (Бану Нажжордан).

3. Рофеъ ибн Молик ибн Ажлон (Бану Зурайқдан).

4. Қутба ибн Омир ибн Ҳадида (Бану Саламадан).

5. Уқба ибн Омир ибн Нобий (Бану Ҳаром ибн Каъбдан).

6. Жобир ибн Абдуллоҳ ибн Риоб (Бану Убайд ибн Ғанмдан).


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.
 
abdullohДата: Душанба, 25.05.2009, 11:39:19 | Сообщение # 70
Master
Группа: Проверенные
Сообщений: 167
Статус: Offline
Ясрибликларнинг бахти шунда эдики, иттифоқдошлари бўлмиш ясриб яҳудийлари билан ўрталарида гап қочган пайтларда улар яҳудийлардан: «Яқинда бир пайғамбар чиқади, биз унга эргашамиз ва у билан биргаликда сизларни худди Од ва Эрамдек қириб ташлаймиз» деган гапларни эшитиб юрардилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам улар билан учрашганларида:

- Сизлар кимсизлар? – деб сўрадилар.

- Хазражликлармиз, - жавоб беришди улар.

- Яҳудларнинг иттифоқдошларимисизлар?

- Ҳа.

- Ўтириб, бир гаплашсак нима дейсизлар?

- Майли.

Шундан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга Исломнинг моҳиятини тушунтирдилар, Қуръон тиловат қилиб бердилар ва уларни Улуғ, Буюк Аллоҳга даъват қилдилар. Улар бир бирига: «Аллоҳга қасамки, бу одам ўша яҳудийлар кутаётган пайғамбардир, бас, улардан олдин отни қамчилаб қолайлик, унинг таклифини қабул қилиб, мусулмон бўлайлик», дейишди.

Улар Ясрибнинг оқил кишиларидан эдилар. Яқинда бўлиб ўтган ички урушлар уларнинг тинкасини қуритган, бу урушнинг яна аланга олиш хавфи бор эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг даъватлари зора урушнинг олди олинишига сабаб бўлса, деб умид қилдилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга: «Бизнинг ортимизда шундай қавмлар борки, улар орасидаги адоватчалик адоват ҳеч жойда йўқ, сиз туфайли Аллоҳ уларни бирлаштириб юборса ажаб эмас, энди юртимизга қайтиб, уларни сизнинг ишингизга даъват қиламиз, ўзимиз қабул қилган мана шу таклифингизни уларга ҳам таклиф қиламиз, агар уларни Аллоҳ сизга бирлаштириб берса, сиздан азизроқ одам бўлмайди», дейишди.

Улар Мадинага қайтишгач, у ерда Ислом рисолатини кўтариб чиқишди. Ҳатто Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақида гапирилмаган биронта хонадон қолмади.
Мавзудан бироз четга чиқиш

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Оиша розияллоҳу анҳога уйланишлари

Шу йили – пайғамбарликнинг 11- йили – Шаввол ойида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Оишаи Сиддиқа розияллоҳу анҳога уйландилар. Бу пайтда Оиша розияллоҳу анҳо олти ёш эдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу аёли билан Мадинада ҳижратнинг биринчи йилида Шаввол ойида қўшилдилар. У пайтга келиб, Оиша розияллоҳу анҳо тўққиз ёшга киргандилар.

[1] Саҳиҳул Бухорий, «Китобу бадъил холқ»: 3231, 7389-ҳ. Фатҳул Борий: 6/360, Муслим: 2/109.
[2] Ибн Ҳишом: 1/381, Зодул маъод: 2/46, 47.
[3] Саҳиҳул Бухорий: 2/573.
[4] Айб-нуқсон, песга ўхшаш.


Қаламим шоввоз бўл, касб-коринг кўрсат,
тарихим парданг оч, рухсоринг кўрсат.
эртак, афсоналар меъдага тегди,
Ҳақиқат ошкор эт, асроринг кўрсат.


Сообщение отредактировал abdulloh - Душанба, 25.05.2009, 11:39:48
 
Форум » Islomiy Bo'lim / Исломий булим » Пайғамбарингизни танинг » Ар-раҳиқ ал-махтум (Пайғамбар (с.а.v) сийратларига бағишланган асар)
  • Страница 7 из 8
  • «
  • 1
  • 2
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • »
Поиск:

Copyright MyCorp © 2024